Page Text
________________
(૮) ચતુષ્પદ યથા પરિણામ : ચોપગા પશુઓનું ઇચ્છિત પરિમાણ કરે. ગાય, ભેંસ આદિ મર્યાદિત હોય તો બરાબર ધ્યાન આપી શકાય છે.
(૯) કુવિય યથા પરિમાણ : ઘર વપરાશની વસ્તુઓ વસ્ત્ર, ફર્નીચર વગેરે સામગ્રી આવશ્યકતાથી અધિક ન રાખે. જેટલી વધારે તેટલી ઉપાધિ વધારે. કહ્યું છે કે “સંપત્તિ તેટલી વિપત્તિ” વાસણો ચર્ચારાય જાય, તૂટી જાય તો આર્તરોદ્ર ધ્યાન થાય છે. માટે જરૂર પુરતા રાખવાની મર્યાદા કરી તેનાથી અધિક રાખવાના પચ્ચક્ખાણ કરી લેવા.
આ પાંચમું વ્રત એક કરણ ત્રણ યોગથી ગ્રહણ કરાય છે. અર્થાત્ અમુક પરિમાણથી અધિક પરિગ્રહ મન, વચન, કાયાના યોગથી હું નહિં રાખું; એવો નિયમ શ્રાવક કરે છે. કારણ કે પ્રસંગોપાત પુત્રાદિને વ્યાપારાદિ દ્વારા ધન વૃદ્ધિ કરવાનું કહી દેવાય છે. તેમજ તેને ધન પ્રાપ્તિ થવાનું જાણી ખુશાલી પણ ઉપજે છે.
પાંચમાં વ્રતના ૫ અતિચાર
(૧) ખેત્તવત્યુ પમાણાઇકમ્પે : ક્ષેત્ર અને ઘર વગેરેની મર્યાદા ઉલ્લંઘે તો અતિચાર લાગે.
(૨) હિરણ્ણ સોવત્ર પમાણાઇકમ્પે : ચાંદી, સોનાની મર્યાદા ઉલ્લંઘે તો અતિચાર લાગે.
(૩) ધનધાન પમાણાઇકર્મો : ધન અને ધાન્યની મર્યાદા અતિક્રમે તો અતિચાર લાગે.
(૪) દુપ્પદ-ચઉપ્પદ પમાણાઇકમ્પે : દ્વિપદ અને ચતુષ્પદની જે મર્યાદા કરી છે તેને તોડે તો અતિચાર લાગે.
(૫) કુવિય પમાણાઇક્કમે : ઘ૨ વખરી વાસણ આદિની જે મર્યાદા કરી છે. તેનાથી અધિક થઈ જાય તો અતિચાર લાગે.
તૃષ્ણાએ દુઃખનું મૂળ છે દ્રવ્યોપાર્જન ક૨વાને માટે ટાઢ, તડકો, ભૂખ, તરસ, ગુલામી આદિ અનેક કષ્ટો સહેવા પડે છે. ધનની વૃદ્ધિ થતાં કુટુંબનારાજ્યના અનેક ઝઘડા ઉપસ્થિત થાય છે. કૃપણ મનુષ્ય તો ખાતા ખર્ચતા પણ દુઃખી થાય છે. અગ્નિ, પાણી ચોર ઇત્યાદિના પ્રયોગે કદાચિત્ ધનનો નાશ થઈ
શ્રી જૈન તત્ત્વ સાર
૩૪૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005285 |
| Book Title | Jain Tattvasara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Niranjanmuni, Chetanmuni |
| Publisher | Niranjanmuni |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 474 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |