Jain Tattvasara

SR No.: 005285
Original Sutra Author: N/A
Author: Niranjanmuni, Chetanmuni
Publisher: Niranjanmuni
Publication Year: 2000
Total Pages: 474
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 354

કેમકે અવાજથી જાગૃત થઈ પાપી જીવો આરંભ કરવા લાગી જાય છે.
(૨) રાત્રિના સમયે રાંધવું, મુસાફરી, ખાનપાન છ કરવું તેમાં ત્રસ જીવોની હિંસા તથા સાપ; વીંછીના કા૨ણે આપણું જીવન પણ જોખમમાં રહે છે માટે રાત્રે કાર્ય ન કરવું
(૩) જાજરૂ, ગટર, મોરી આદિનો ઉપયોગ ન કરતાં ખુલ્લી જમીનનો ઉપયોગ કરવો.
[A]
અર્થ : સ્વજન, સ્વગોત્રીનું મૃત્યુ થઈ ગયું હોય તો સૂતક પાળી આપણે ભોજન કરતાં નથી. તો પછી દિનનો નાથ સૂર્ય અસ્ત થઈ ગયા બાદ ભોજન શી રીતે કરી શકાય? रक्तं भवन्ति तोयानि, अन्नानि विशितान्यपि
જોઇએ.
रात्रिभोजन रक्तस्य, भोजनं क्रियते कथं ? ॥२॥
અર્થ : રાત્રિના સમયે પાણી રક્ત સમાન અને અન્ન માંસ સમાન બની જાય છે એટલે રાત્રિ ભોજન કરનારને રક્તપાન અને માંસભક્ષણના જેવું પાપ લાગે છે. આમ મહાભારતના અનુશાસન પર્વમાં કહ્યું છે.
उदक नैव पातव्यं, रात्रावेव युधिष्ठिर तपस्विना विशेषण गृहिणा च विवेकिना ॥३॥
હે યુધિષ્ઠર! વિવેકી ગૃહસ્થો અને ખાસ કરીને તપસ્વીઓએ પાણી રાત્રે ન પીવું
मृतस्वजनगोत्रेपि सूतकं जायते किलं । અસ્ત તે વિનાનાથે, મોનનું યિતે થ? ાશા
ये रात्र सर्वदाऽऽहारं वर्जयन्ति सुमेधसः
तेषां पक्षोपवासस्य फलं मासेन जायते ॥४॥
જે બુદ્ધિમાન મનુષ્યો રાત્રિભોજન હંમેશને માટે છોડે છે તેમને દર મહિને ૧૫ ઉપવાસનું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
|૩૩૪|
हन्नाभिपद्मसंकोचा, चण्डरोगश्च जायते ।
अतो नक्तं भोक्तव्यं सूक्ष्मजीवादनादपि ॥५॥
હૃદય અને નાભિકમળ સૂર્યાસ્ત થતાં સંકોચાય જાય છે. તેથી રાત્રિભોજન રોગોત્પાદક છે. વળી, રાત્રે સૂક્ષ્મ જીવો પણ ખોરાકમાં આવી જાય છે.
मेधां पिपीलिका हन्ति, यूका कूर्याज्जलोदर । कुरुते मक्षिका वान्ति, कुष्टरोगं च कोलिकः ॥ कंटक दारुखडं च वितनोति गलव्यथाम् । पलितं व्यंजनादपि, तालु विध्यति वृश्चिकम् ॥
રાત્રિભોજનમાં જો કીડી ખવાઈ જાય તો બુદ્ધિનો નાશ થાય છે. જૂ ખાવાથી જલોદર, માખી ખાવાથી ઉલટી, કરોળીયો ખાવાથી કૃષ્ટરોગ, કાંટા ખાવાથી કંઠરોગ, સડેલા શાકથી ધોળાવાળ અને વીંછીનો કાટો ખાવાથી તાળવું છેદાય છે.
આવાં આવાં અનેક નુકમ્રાન રાત્રિભોજનથી થાય છે.
શ્રાવક ધર્મ અધિકાર