Page Text
________________
(૧) મનથી કષાયો દૂર કરવા (૨) વચનથી સત્ય વચન (૩) કાયાથી જતનાથી પ્રવર્તન એ પણ ત્રણ શુદ્ધિ છે. भवन्ति नम्रास्तरवः फलौदगमै, नवाम्बूभिर्भूमि वीलम्बिता घनाः । अनुद्वताः सत्पुरुषाः समृद्धिभिः विनम्रतोह्येव परोपकारिणाम् ॥
અર્થ : ફળ આવવાથી વૃક્ષો નમે છે, જળ ભરવાથી મેઘ પૃથ્વી પર ઝૂકે છે; તે જ પ્રમાણે સમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત થતાં સપુરુષો ઉદ્ધત ન થતાં વિશેષ નમ્ર બને છે. નમ્રતા એ જ પરોપકારી જનોનું ભૂષણ છે.
પાંચમે બોલે - દૂષણ ૫ |
વાત, પિત્ત અને કફના પ્રકોપથી કેવી રીતે શરીર રોગી અને નિર્બળ બની જાય છે, તેવી જ રીતે જણાવેલાં પાંચ દૂષણો વડે સમ્યકત્વ દૂષિત થતાં આધ્યાત્મિક બળ ક્ષીણ થાય છે. આ પાંચ દૂષણોના નામ (૧) શંકા (૨) કંખા (૩) વિતિગિચ્છા (૪) પરપાસંડ પ્રશંસા અને (૫) પરસાસંડ સંથવો. (૧) શંકા : શ્રી જિન વચનમાં સંદેહ રાખવો તે. જેમકે અસંખ્યાતા જીવ કહ્યા અને અસંખ્યાતા સમુદ્રના બધા પાણીના મળીને પણ અસંખ્યાતા જીવ કહ્યા, તો આ કથન સત્ય કેમ મનાય? આમ કહેનાર કે માનનારે સમજવું જોઈએ કે, બે ને પણ સંખ્યા કહેવાય અને સાહસ, લાખ, ક્રોડ યાવત્ પરાર્ધને પણ સંખ્યા કહેવાય, પરંતુ બે માં અને પરાર્ધમાં કેટલો બધો તફાવત છે? આવી જ રીતે, એક ટીપાના અને અસંખ્ય સમુદ્રના પાણીના જીવો બન્ને અસંખ્યાતા તેમાં તફાવત જાણવો અસંખ્યાતાના અસંખ્યાતા ભેદ છે.
(૨) આવી જ રીતે કેટલાંક શંકા કરે છે કે એક ટીપા પાણીમાં તે વળી અસંખ્યાતા જીવો શકતા હશે? તેમણે વિચારવું જોઈએ કે, જેવી રીતે કોઈ મનુષ્ય ક્રોડ ઔષધિકાઓનો અર્ક કાઢી તેલ બનાવ્યું હોય તો તે તેલના એક ટીપામાં ક્રોડ ઔષધીઓનો સમાવેશ થયો કે નહિ? જે મનુષ્યકૃત પદાર્થોમાં પણ આ પ્રકારે સમાવેશ થઈ શકે છે તો કુદરતી પદાર્થ એક બુંદ પાણીમાં અસંખ્ય જીવ હોય તેમાં આશ્ચર્ય પામવા જેવું કશું નથી. અસંખ્યાતા તો શું પણ અનંતા જીવાન સમાવેશ અંગૂલ ના અસંખ્યાતમા ભાગની અવગાહના વાળા સાધારણ વનસ્પતિના એક શરીરમાં થઈ શકે છે.
શ્રી જૈન તત્ત્વ સાર
૨૮૩
|
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005285 |
| Book Title | Jain Tattvasara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Niranjanmuni, Chetanmuni |
| Publisher | Niranjanmuni |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 474 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |