Page Text
________________
પાપ આપણને લાગતું નથી અને કદાચ થોડું પાપ લાગી પણ જશે તો ઉપદેશ દ્વારા થતા ઉપકારોથી તે દૂર થઈ જશે. આમ તે અંતરાત્મામાં દોષનો ડર ન રાખતાં વ્યવહાર ન બગડે તેવી રીતે ગુપ્ત અપકૃત્ય પણ કરી બેસે છે. યદ્યપિ તે વ્યવહારમાં તો સાધુ કે શ્રાવકાદિ દેખાય છે, તથાપિ મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનથી ઊંચે ચડયા હોતા નથી. તેમને આભ્યતર ભાવે શ્રદ્ધા હોતી નથી. (૪) નિશ્ચય સમકિત : સમકિતને આવનારી (દર્શન સપ્તક) કર્મ પ્રકૃતિઓને ક્ષય કરી જેમણે આત્મામાં સમ્યકત્વ ગુણ પ્રગટ કર્યો છે. તેઓ દિવ્ય પ્રકાશક નિજાત્મને દેવ માને છે. સ્વ-પર ભેદ વિજ્ઞાનના દર્શક જ્ઞાનને ગુરુ માને છે અને આત્માના વિશુદ્ધ ઉપયોગમાં રમણતા પૂર્વક વિવેજ્યુક્ત કરેલી ક્રિયા ધર્મ માને છે. આ રીતે ત્રણ તત્ત્વોમાં નિશ્ચયાત્મક દૃઢ શ્રદ્ધાળુ બને છે. કારણ કે: (૧) અભવ્ય જીવ જ્ઞાનાદિ ગુણોની આરાધના કરી શકતો નથી અને ભવ્ય જીવોમાંથી પણ જેમનો આત્મા વિશુદ્ધ થયો હશે તેઓ જ સ્વભાવથી અથવા ગુરુ ઉપદેશથી આત્મકલ્યાણાભિમુખ થઈ શકશે; દેવ તત્ત્વ પ્રગટ કરવામાં પોતાનો આત્મા ઉપાદાન કારણ છે અને દેવ ગુરુ નિમિત્ત કારણ છે. ઉપાદાન કારણ કાર્યરૂપે પરિણમે છે ત્યારે નિમિત્તકારણ છૂટી જાય છે. વળી, જેઓ પરમાત્મ પદને પામ્યા છે તે આત્મા જ હતા એટલા માટે નિશ્ચયમાં સાચો દેવ આત્મા જ છે. (૨) “વિદ્યા ગુપમ્ ગુ:” જે જ્ઞાનયુક્ત, જ્ઞાનાધિક હોય છે તે જ ગુરુપદ પ્રાપ્ત કરવાને યોગ્ય હોય છે. એટલા માટે ગુરુઓના ગુરુ જ્ઞાન જ હોય છે તથા પ્રથમ જ્ઞાન ગુણ પ્રકટ થવાથી મોક્ષમાર્ગનું સ્વરૂપ જાણી શકાય છે. એટલા માટે સાચો ગુરુ જ્ઞાન જ છે. (૩) શુદ્ધોપયોગપૂર્વક કરેલી ધર્મક્રિયા જ નિર્જરાના હેતુભૂત હોય છે તથા ઉપયોગ શુદ્ધિને અર્થે જ બધી ધર્મકરણી કરાય છે. એટલા માટે સાચો ધર્મ વિશુદ્ધ ઉપયોગમાં જ છે. આમ નિશ્ચયમાં આત્માવલંબીને આ ત્રણે સમ્યકત્વનાં તત્ત્વો હોય છે. આ પ્રકારની જેની શ્રદ્ધા હોય તેવા ભાવમાં રમણતા કરે તેને નિશ્ચય સમકિતી જાણવો.
૨૭૮
સમકિત અધિકાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005285 |
| Book Title | Jain Tattvasara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Niranjanmuni, Chetanmuni |
| Publisher | Niranjanmuni |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 474 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |