________________
પર્યાપ્તા એમ વનસ્પતિ કાયના કુલ છ ભેદ થયા (૧) સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયના અપર્યાપ્તા, (૨) સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયના પર્યાપ્તા, (૩) પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના અપર્યાપ્તા, (૪) પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના પર્યાપ્તા, (૫) સાધારણ વનસ્પતિકાયના અપર્યાપ્તા, (૬) સાધારણ વનસ્પતિકાયના પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાય ના જીવો આખા લોકમાં ઠાંસોઠાંસ ભર્યા છે. બાદર વનસ્પતિકાય લોકના દેશ વિભાગમાં હોય છે.
પ્રત્યેક વનસ્પતિ તેને કહે છે કે જેમાં એક શરીરે એક જીવ હોય છે. તે પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના બાર ભેદ છે. (૧) રૂખા, (૨) ગુચ્છા, (૩) ગુમ્મા, (૪) લતા ૯, (૫) વલ્લી, (૬) તણા, (૭) વલ્લયા, (૮) પદ્મગા, (૯) કૂહણ, (૧૦) જલ રુહા, (૧૧) ઉસહી, (૧૨) હરિકાય, એ બારનો વિસ્તાર કરી દેખાડે છે.
(૧) રૂખાના બે ભેદ છે. એકડ્ડિયા અને બહુડ્ડિયા તેમાં એકક્રિયામાં એક જ બીજ હોય છે તે એકડ્ડિયા જેમ કે હરડે આમળાં બહેડાં, અરીઠાં આસોપાલવ, આંબો, જાંબુ, બોર, મહુડાં, રાયણ વગેરે ઘણા ભેદો છે. બહુક્રિયા (જેમાં ઘણાં બીજ છે.) જેમ કે જામફળ, સીતાફળ, દાડમ, બીલીફળ કોઠું, કેરડાં, લીંબુ ઇત્યાદિ બહુ ભેદો છે.
(૨) ગુચ્છા - નાના છોડને ગુચ્છા કહે છે. જેમકે - રીંગણી, જવાસા, તુલસી, પુંવાડીઆ ઇત્યાદિ બહુ ભેદ છે.
(૩) ગુમ્મા - ફૂલનાં ઝાડોને ગુમ્મા કહે છે. જેમકે જાઈ, જૂઈ, કેતકી, કેવડો વગેરે.
(૪) લત્તા અશોક, પદ્મલતા વગેરે
છે.
-
(૫) વલ્લી - વેલા અને વેલડી ચાલે તે જેમકે - ઘીસોડાનો, કાકડીનો ચીભડાનો, કારેલાનો, કંકોડાનો, તુંબડાનો, તરબૂચનો, વાલોરનો વગેરે ઘણી જાતના વેલા હોય છે.
(૬) તૃણ - (ખડ ઘાસ) જેમકે - ધરો, ડાભ, વગેરે ઘણી જાતનાં ઘાસ
(૭) વલ્લયા
|૧૮૬
Jain Education International
જે ધરતી પર ફેલાઈને ઊંચી રહે. જેમકે - નાગલતા,
-
જે ઝાડ ઊંચે જતા ગોળાકાર થાય જેમકે - સોપારી
સૂત્ર ધર્મ અધિકાર
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org