________________
જેમ ખોરાક સારો તો શરીર સારું, તેમ સારું સાંભળશો તો વિચાર સારા આવશે. સારા વિચાર તો આચરણ પણ સારું થશે. ગાય, બળદ એક સાથે ઘાસ ખાઈ જાય છે. પછી વાગોળે છે તેમ સાંભળવાનું છે. જ્યારે વૃધ્ધાવસ્થા આવે ત્યારે જે સાંભળેલુ છે તેને વાગોળવાનું છે. સાંભળવાથી શું ગ્રહણ કરવા યોગ્ય છે? શું આદરવા યોગ્ય છે? અને શું છોડવા યોગ્ય છે? તેનો વિવેક થાય છે. ગાથા : નોળા કાળરૂ સ્નાઇ, સોડ્યા નાઝુ પાવ | उभयंऽपि जाणइ सोच्चा, जं सेयं तं समायरे ॥
(દશ. ૪-૧૧) શાસ્ત્ર શ્રવણ કરશે તે જાણશે કે અમુક કામોથી પુણ્ય થાય છે. અને અમુક કામોથી પાપ થાય છે. એ બન્નેને જાણી શું શ્રેયકારી છે ? શું પ્રેયકારી છે? જે સુંદર લાગે તેનો સ્વીકાર કરવાનો એટલા માટે અવશ્ય સદ્ગુરુનો ઉપદેશ સાંભળવો જોઈએ. સાંભળનાર શ્રોતાના ૨૧ ગુણો
(૧) ધર્મ પરીક્ષક હોય, (૨) દુ:ખનો ડર હોય, (૩) સુખનો અભિલાષી હોય, (૪) બુધ્ધિમાન હોય, (૫) મનન કર્તા હોય, (૬) ધારણ કરનાર હોય, (૭) હેયશેય, ઉપાદેયનો જ્ઞાતા હોય, (૮) નિશ્ચય અને વ્યવહારનો જ્ઞાતા હોય, (૯) વિનયવંત હોય, (૧૦) અવસરનો જાણ હોય, (૧૧) દઢ શ્રધ્ધાવંત હોય, (૧૨) ફળમાં નિશ્ચયવંત હોય, (૧૩) ઉત્કંઠાવાળો હોય, (૧૪) રસગ્રાહી હોય, (૧૫) સુખ, માન, કીર્તિની ઇચ્છા રહિત હોય, (૧૬) મોક્ષાભિલાષી હોય, (૧૭) તન, મન, ધનથી યથાયોગ્ય સહાયક હોય, (૧૮) વક્તાનું મન પ્રસન્ન રાખનારો હોય, (૧૯) ચિંતન કરનાર હોય, (૨૦) ધર્મકથા કરી પ્રેમ ઉત્પન્ન કરનાર હોય, (૨૧) સર્વે શુભગુણોનો ગ્રાહક હોય.
આવા ૨૧ ગુણો શ્રોતામાં હોય તે બરાબર શાસ્ત્ર શ્રવણ કરી શકે અને બરાબર પચાવી શકે.
(૯) શુદ્ધ શ્રદ્ધા : શાસ્ત્ર શ્રવણ કરવાનો યોગ તો મળ્યો પણ નવમું સાધન જે “શાસ્ત્ર સાંભળી તેના પર શુદ્ધ શ્રદ્ધા બેસવી” એ મહામુશ્કેલ છે.
૧૭૬
ધર્મ પ્રાપ્તિ અધિકાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org