________________
સાધુ પણ ચાર ગતિમાં ભટકતાં જીવોના આધારભૂત છે, (૪) જેમ ઝાડને કુહાડાથી કાપવામાં આવે છતાં ગુસ્સે થાય નહિ તેમ સાધુ પણ ઉપસર્ગ આપનાર કે નિંદા કરનાર વગેરે પર ક્રોધ કરે નહિ, (૫) જેમ ઝાડને કોઈ સુખડ, કંકુ કેસર ચોપડે તો આનંદ ન પામે તેમ સાધુ સત્કાર સન્માન મળતાં ખુશી ન થાય, (૬) જેમ વૃક્ષ પોતાનાં ફળ, પત્ર, ફૂલ વગે૨ે બીજાને આપીને બદલો લેવાનું ઇચ્છે નહિ, તેમ સાધુ જ્ઞાનાદિ ગુણ દઈને કે ઉપદેશ આપીને બદલો લેવાનું ઇચ્છે નહિ, (૭) જેમ વૃક્ષ ટાઢ, તાપ, પવન, દુષ્કાળ વગેરેની અસરથી સુકાઈ જાય છતાં પોતાનું સ્થાન છોડે નહિ તેમ સાધુ પણ પ્રાણાંત કષ્ટ પ્રાપ્ત થાય તો પણ ચારિત્રાદિ ધર્મનો નાશ થવા ન દે, ડગે નહિ પણ સ્થિર રહે.
-
(૭) “ભ્રમર” – સાધુ ભમરા જેવાં છે. (૧) જેમ ભમરો ફૂલમાંથી રસ ગ્રહણ કરે છતાં ફૂલને પીડા ન ઉપજાવે, તેમ સાધુ આહાર પાણી વગેરે લેવા છતાં દાતારને જરા પણ દુઃખ ન ઉપજાવે, (૨) જેમ ભમરો ફૂલનો મકરંદ (રસ) ગ્રહણ કરે છતાં કોઈને અટકાવ ન કરે તેમા સાધુ ગૃહસ્થને ત્યાંથી આહારાદિક વહોરે છતાં કોઈને અંતરાય ન પાડે, (૩) જેમ ભમરો અનેક ફૂલોમાં પરિભ્રમણ કરી પોતાનો નિર્વાહ ચલાવે તેમ સાધુ અનેક ગામોમાં પરિભ્રમણ કરી, અનેક ઘરો ફરી આહારાદિક મેળવી શરીરનું પોષણ કરે, (૪) જેમ ભમરો ઘણો રસ મળવા છતાં સંગ્રહ ન કરે તેમ સાધુ આહારાદિનો સંગ્રહ ન કરે, (૫) જેમ ભમરો વગર બોલાવ્યે ફૂલોમાં ઓચિંતો ભમે છે; તેમ સાધુ પણ ભિક્ષા નિમિત્તે ગૃહસ્થના બોલાવ્યા વિના ઓચિંતા જાય છે, (૬) જેમ ભ્રમરનો પ્રેમ કમળ ઉપર વધારે હોય છે તેમ સાધુનો નિર્દોષ આહાર પર તથા ચારિત્ર ધર્મ પર અધિક પ્રેમ હોય છે, (૭) જેમ ભમરા માટે વાડી બગીચા બનાવ્યાં નથી તેમ ગૃહસ્થ તરફથી જે આહાર વગેરે સાધુને માટે ન નીપજાવ્યું હોય તે જ સાધુને કામ આવે છે.
(૮) “મિય” – સાધુ મૃગતુલ્ય છે. (૧) જેમ મૃગ સિંહથી ડરે છે તેમ સાધુ પાપથી ડરે છે, (૨) જે ઘાસ ઉ૫૨ થઈને સિંહ ચાલ્યો હોય તે ઘાસ હરણ ખાય નહિ, તેમ જે આહાર દોષિત હોય તે સાધુ કદી પણ ભોગવે નહિ, (૩) જેમ મૃગ સિંહના ડરથી એક સ્થળે રહે નહિ. તેમ સાધુ પ્રતિબંધથી ડરે અને મર્યાદા ઉલ્લંઘી એક સ્થાનમાં ન રહે, (૪) જેમ મૃગને રોગ થાય તો પણ તે
Jain Education International
શ્રી જૈન તત્ત્વ સાર
For Private & Personal Use Only
૧૫૯
www.jainelibrary.org