________________
પ્રકરણ ૫..
જેમ મંત્રવાદી પોતાનો અર્થ સિદ્ધ કરવા માટે તમામ લક્ષ તે તરફ ખેંચી અનેક ઉપસર્ગો પૂર્ણ દઢતાથી સહન કરે છે, તેમ જે પુરુષ પોતાના આત્માની સિદ્ધિ કરવા તરફ નજર રાખીને એટલે એકાંત મોક્ષના હેતુ માટે જ આત્મા સાધના કરે છે તેને સાધુ કહે છે.
શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્રના પહેલા શ્રુતસ્કંધના સોળમાં અધ્યયનમાં સાધુજી ને ચાર નામથી વર્ણવ્યા છે. સૂત્રઃ “મહહ મ+વં પર્વ, રે સંતે રવિ, વોટ્ટા રિ
वच्चे १ माहणेत्तिवा, २ समणेत्ति वा, ३ भिक्खूत्ति वा, ४ णिग्गंथेत्ति वा,
_| | पडिआह - भंते ! कहं नु दंते दवि वोसलुकाएत्ति वच्चे, माहणेत्ति वा । समणेत्ति वा, भिक्खूत्ति वा, णिग्गंथेत्ति वा, तं नो बूहि महामुणी ! ॥२॥
અર્થ : શ્રી તીર્થકર ભગવાન દમિતેન્દ્રિ, મુક્તિયોગ્ય અને જેને અશુભ યોગનો ત્યાગ કર્યો છે એવા સાધુને ચાર નામથી વર્ણવે છે. (૧) માહણ, (૨) સમણ, (૩) ભિક્ષુ, (૪) નિર્ઝન્થ.
ત્યારે શિષ્ય પ્રશ્ન કર્યો કે અહો ભગવંત! એ ચાર નામના ગુણની જુદી જુદી વ્યાખ્યા કહી બતાવશો ?
(૧) માહણ કોને કહે? (૨) સમણ કોને કહે ? (૩) ભિક્ષુ કોને કહે? અને (૪) નિર્ઝન્થ કોને કહે ? (૧) સૂત્ર : “તિ વિરણ સત્ર પાવહિં , પેન, તો,
कलह-अब्भक्खाण-पेसुन्न-परपरिवाय-अरइ रइ, मायामोस-मिच्छा-दंसणसल्ल-विरए-समिए
सहिए सया जऐ, णो कुज्झे णो माणी माहणे'त्ति वच्चे॥ અર્થ : તેથી શ્રી ભગવંત માયણ વગેરે શબ્દના અર્થ અને ગુણ અનુક્રમે ફરમાવે છે.
હે શિષ્ય ! જે કાયિક વગેરે સર્વે ક્રિયાથી તથા સર્વ પાપ કર્મ, રાગ દ્વેષ, ૧૪૨ સાધુજી અધિકાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
