________________
આપવાની વિધિ બતાવી છે. સાધુ - સાધ્વીએ આ સૂત્ર ભણ્યા સિવાય અગ્રેસર થઈ વિહાર કરવો નહી.
તેના મૂળ ૮૧૫ શ્લોક છે.
(૪) દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર : આમાં ૧૦ દશા છે. પહેલી દશામાં વીસ અસમાધિ દોષ, બીજીમાં ૨૧ સબળા દોષ, ત્રીજીમાં ૩૩ આશાતના, ચોથીમાં આચાર્યની ૮ સંપદા, પાંચમીમાં ચિત્તસમાધિના ૧૦ સ્થાન છઠ્ઠીમાં શ્રાવકની ૧૧ પ્રતિમા, સાતમીમાં સાધુની ૧૨ પ્રતિમા, આઠમીમાં મહાવીર સ્વામીના ૫ કલ્યાણક, નવમીમાં મહામોહનીય કર્મ બાંધવાનાં ૩૦ સ્થાન અને દસમી દશામાં નવ નિયાણાનું વિસ્તારથી વર્ણન કર્યું છે.
આ સૂત્રના ૧૮૩) મૂળ શ્લોક છે.
| ૪ મૂળ સૂત્ર જેમ વૃક્ષનું મૂળ દૃઢ હોય તો તે ચિરકાળ ટકી સારાં ફળો આપતું રહે છે, તેમ નીચે બતાવેલાં ૪ સૂત્રોનાં પઠન અને શ્રવણથી સમ્યકત્વરૂપ વૃક્ષનું મૂળ દૃઢ થાય છે, તેથી તેને મૂળ સૂત્ર કહ્યાં છે.
(૧) દશવૈકાલિક સૂત્રઃ આ સૂત્રનાં ૧૦ અધ્યયન છે. પહેલાં અધ્યયનમાં ધર્મનો મહિમા અને ધર્માચરણ કરવાનું કર્તવ્ય બતાવ્યું છે. બીજા અધ્યયનમાં બ્રહ્મચર્યનો મહિમા અને સાધુનું મન સ્થિર કરવાના ઉપાય બતાવ્યા છે. ત્રીજા અધ્યયનમાં બાવન અનાચાર, ચોથામાં છકાય જીવનું, ૫ મહાવ્રતનું જ્ઞાનથી દયા અને દયાથી ક્રમશઃ મોક્ષની પ્રાપ્તિ શી રીતે થાય તેનું વર્ણન છે. પાંચમા અધ્યયનમાં સાધુએ આહાર ગ્રહણ કરવાની તથા ભોગવવાની વિધિ, છઠ્ઠા અધ્યયનમાં સાધુને ૧૮ સ્થાન અનાચરણીય બતાવ્યાં છે. સાતમા અધ્યયનમાં ભાષા સમિતિની વિધિ છે. આઠમા અધ્યયનમાં આત્માને તારવાનો વિવિધ પ્રકારે બોધ છે. નવમા અધ્યયનમાં વિનય અવિનયનું ફળ દષ્ટાંત, વિનીતનાં લક્ષણ બતાવ્યાં છે. દસમા અધ્યયનમાં સાધુનું કર્તવ્ય સમજાવ્યું છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રના મૂળ ૭૦૦ શ્લોક છે.
(૨) ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : તેના ૩૬ અધ્યયન છે. પહેલા અધ્યયનમાં વિનીતના લક્ષણ, વિનયની વિધિ અને ફળ બતાવ્યું છે. બીજામાં ૨૨ પરિષહ સહેવાની વિધિ ઉપદેશયુક્ત બતાવી છે. ત્રીજામાં મનુષ્યત્વ, શ્રુતિ, શ્રદ્ધા અને
ઉપાધ્યાય અધિકાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org