Jain Tattvasara

SR No.: 005285
Original Sutra Author: N/A
Author: Niranjanmuni, Chetanmuni
Publisher: Niranjanmuni
Publication Year: 2000
Total Pages: 474
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 142

વિસ્તારથી વર્ણન છે. લવણ સમુદ્ર પાતાળ કળશા, પાણીની શિખા, નાગદેવ, વેલંધર દેવ, ધાતકીખંડદ્વીપ, કાલોદધિ સમુદ્ર, પુષ્કર દ્વીપ, માનુષોત્તર પર્વત, જ્યોતિષીના ઇંદ્રનું અવન, પુષ્કર સમુદ્ર, વરુણ, ક્ષીર, ધૃત, ઇલું, નંદીશ્વર, અરુણ આ નામના દ્વીપ તથા સમુદ્રનું યાવત્ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર સુધી વર્ણન છે. તથા દ્વીપ સમુદ્રોનું પરિમાણ, સમુદ્રના મચ્છનું પરિમાણ, ઇન્દ્રિયોનો વિષય, સમભૂતલથી જ્યોતિષી દેવનું અંતર, જ્યોતિષીની ગતિ, ઋધ્ધિ, વૈમાનિક દેવના બે ઉદ્દેશા ઇત્યાદિ વર્ણન છે. ચોથી પ્રતિપત્તિમાં એકેન્દ્રિયના ૫ પ્રકારનું વર્ણન છે. પાંચમી પ્રતિપત્તિમાં છ કાયનું કથન. છઠ્ઠી પ્રતિપત્તિમાં સાત પ્રકારના જીવનું વર્ણન. સાતમીમાં આઠ પ્રકારના જીવનું વર્ણન. આઠમીમાં નવ પ્રકારના જીવનું વર્ણન નવમી પ્રતિપત્તિમાં દસ પ્રકારના જીવોનું વર્ણન તથા અંતમાં સમુચ્ચય જીવાભિગમ છે.
આ જીવાભિગમ સૂત્રમાં મૂળ શ્લોક ૪૭૦૦ છે.
(૪) પન્નવણા સૂત્ર : આ ઉપાંગ શ્રી સમવાયાંગ સૂત્રનું છે. તેનાં ૩૬ પદ છે.
(૧) પ્રજ્ઞાપનાપદમાં તેમાં જીવના પ૬૩ ભેદ, સિધ્ધના ૧૫ પ્રકાર, પાંચ સ્થાવર, ત્રણ વિકસેન્દ્રિય, તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય અશાલિયાની ઉત્પત્તિ, કુલ કોડીની સંખ્યા. મનુષ્યના પ્રકાર, અનાર્ય દેશોના નામ, સાડી પચીસ આર્ય દેશનાં નામ, આર્ય જાતિ, આર્યકર્મ, આર્ય ભાષા, આર્ય લિપિ અને જ્ઞાન દર્શન, ચારિત્રના પ્રકાર તથા દેવતાના ૧૯૮ ભેદોનું વર્ણન છે.
(૨) સંસ્થાન પદમાં ૨૪ દંડકના જીવોના નિવાસસ્થાનનું વિસ્તારથી વર્ણન છે. સિધ્ધશિલા અને સિધ્ધ ભગવાનનું કથન છે.
(૩) બહુ વક્તવ્ય પદમાં (૧) ગતિ, (૨) જાતિ,(૩) કાય, (૪) જોગ, (૫) વેદ , (૬) કષાય, (૭) વેશ્યા. (૮) દૃષ્ટિ, (૯) જ્ઞાન, (૧૦) દર્શન, (૧૧) સંયતિ, (૧૨) ઉપયોગ, (૧૩) આહારક, ૯૧૪) ભાષક, ૯૧૫) પરિત, (૧૬) પર્યાપ્ત, (૧૭) સૂક્ષ્મ, (૧૮) સંજ્ઞા, (૧૯) ભવ્ય, (૨૦) અસ્તિકાય, (૨૧) ચરમ, (૨૨) ક્ષેત્ર, (૨૩) બંધ, (૨૪) પુદ્ગલ. આ ૨૪ ધારો ઉપર ૧૪ જીવના ભેદ, ૧૪ ગુણસ્થાન, ૧૫ યોગ, ૧૨ ઉપયોગ, ૬ વેશ્યા એ ૬૧ અને બાસઠમો અલ્પબદુત્વ એમ ૬૨ બોલ ઉતાર્યા છે. જીવના રપ૬ ઢગલી અને ૯૮ બોલનો અલ્પબદુત્વ દ્વાર પણ આમાં છે.
|૧૨૨
ઉપાધ્યાય અધિકાર