Page Text
________________
કરે, પ્રથમ મીઠું મીઠું બોલે અને પછી બદલી જાય, પ્રતિવાદીને મળી જાય એવા કપટી તો નથી ને? મિથ્યાત્વીના આડંબરથી ચલિત થઈ જાય એવા અસ્થિર તો નથી ને? ઇત્યાદી ક્ષેત્રનો વિચાર કરી વાદ કરે તે ક્ષેત્રજ્ઞાન અને (૪) કદાચ વિવાહ પ્રસંગમાં રાજાદિનું આગમન થઈ જાય તો તે રાજાદિ ન્યાયી છે કે અન્યાયી? સરળ છે કે કપટી નમ્ર છે કે અભિમાની? ઇત્યાદિ જાણ હોય. કેમકે આગળ જતાં કોઈ રીતે અપમાન તો નહિ કરે વગેરે વિચાર કરી વાદ કરે તે વસ્તુજ્ઞાન'
(૮) સાધુઓને ઉપયોગી વસ્તુઓનો પહેલેથી જ સંગ્રહ કરી રાખે તે સંગ્રહ સમ્મદા' તેના ૪ પ્રકાર (૧) બાળક, દુર્બળ, ગીતાર્થ, તપસ્વી, રોગી નવદીક્ષિત એવા સાધુઓનો નિર્વાહ થઈ શકે તેવાં ક્ષેત્રો ધ્યાનમાં રાખે તે “ગણયોગ' (૨) પોતાના કે બહારના સાધુઓને સમય પર કામમાં આવે એવા સ્થાન પાટ પાટલા પરાલ વગેરેનો સંગ્રહ રાખે તે “સંસક્ત” (૩) જે જે કાળમાં જે જે ક્રિયાઓ કરવાની હોય તે તે કાળમાં તે ક્રિયાના ઉપયોગી સાધનોનો સંગ્રહ રાખે તે “ક્રિયા વિધિ’ અને (૪) વ્યાખ્યાનદાતા, વાદી ‘વિજયી વૈયાવચ્ચી ઇત્યાદિ શિષ્યોનો સંગ્રહ રાખે તે “શિષ્યોપસંગ્રહ ગુણ.
ચાર પ્રકારના વિનય
(1) સાધુઓને આચરવા યોગ્ય ગુણોનું આચરણ કરે તે “આચાર વિનય' તેના ૪ પ્રકાર (૧) પોતે સંયમ પાળે, બીજાને પળાવે, સંયમથી ડગમગતાને સ્થિર કરે તે “સંયમ સમાચારી' (૨) અષ્ટમી અને પાખી આદિ પર્વના તપ પોતે કરે તેમ જ બીજા પાસે કરાવે તે તપ સમાચારી' (૩) તપસ્વી, જ્ઞાની, નવદીક્ષિત વગેરેનું પ્રતિલેખનાદિ કાર્ય સ્વયં કરે બીજા પાસે કરાવે તે ગણસમાચારી' અને (૪) અવસરોચિત પોતે એકલો વિહાર કરે, અન્યને યોગ્ય જાણી એકલો વિહાર કરાવે તે “એકાકી વિહાર સમાચારી'.
(2) સૂત્રાદિનો વિનય કરે તે ‘શ્રત વિનય’ તેના ૪ પ્રકાર (૧) પોતે ભણે, બીજાને ભણાવે (૨) અર્થ યથાતથ્ય ધરાવે (૩) જે શિષ્ય જે જ્ઞાનનો અધિકારી હોય તેને તે જ્ઞાન આપે અને (૪) આરંભેલ સૂત્ર પૂર્ણ કરાવી બીજું ભણાવે.
શ્રી જૈન તત્ત્વ સાર
૧૯૭]
|
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005285 |
| Book Title | Jain Tattvasara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Niranjanmuni, Chetanmuni |
| Publisher | Niranjanmuni |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 474 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |