________________
ગીÇદેવવિરચિત
[&। १२६२) विसय-कसायहि रंगियहँ ते अणुया लग्गति ।
जीव-पएसेहँ मोहियहँ ते जिण कम्म भणंति ॥ ६२॥ विषयकषायैः रञ्जितानां ये अणवः लगन्ति ।
जीवप्रदेशेषु मोहितानां तान् जिनाः कर्म भणन्ति ॥ ६२ ॥ विसयकसायहिं रंगियहं जे अणुया लग्गति विषयकषायै रंगितानां रक्तानां ये परमाणवो लग्ना भवन्ति । जीवपए सिहि मोहियहं ते जिण कम्म भणंति । केषु लग्ना भवन्ति । जीवप्रदेशेषु । केषाम् । मोहितानां जीवानाम् । तान् कर्मस्कन्धान जिनाः कर्मेति कथयन्ति । तथाहि । शुद्धात्मानुभूतिविलक्षणविषयकषायै रक्तानां स्वसंविच्यभावोपार्जितमोहकर्मोदयपरिणतानां च जीवानां कर्मवर्गणायोग्यस्कन्धास्तैलम्रक्षितानां मलपर्यायवदष्टविधज्ञानावरणादिकर्मरूपेण परिणमन्तीत्यर्थः ॥ अत्र य एव विषयकषायकाले कर्मोपार्जनं करोति स एव परमात्मा वीतरागनिविकल्पसमाधिकाले साक्षादुपादेयो भवतीति तात्पर्यार्थः ॥ ६२ ॥ इति कर्मस्वरूपकथनमुख्यत्वेन सूत्रचतुष्टयं गतम् ॥
છે એમ કહે છે –
था-१२ सन्याथ:-[विषयकषायैः] विषय पायोथी [ रंजितानां] २॥येस-मासत [ मोहितानां] भाडित वोना [जीवप्रदेशेषु | प्रदेशमा [ ये अणवः ] रे ५२म।मे[ लगन्ति ] दागेछ (यांट छ, धाय छ.) [ तान् ] ते ४२४ धाने [ जिनाः ] जिनेन्द्र। [ कर्म ] ४ [ भणन्ति ] ४ छ.
ભાવાર્થ:–શુદ્ધ આત્માની અનુભૂતિથી વિલક્ષણ વિષયકષાયથી રક્ત અને સ્વસંવેદનના અભાવથી ઉપાર્જિત કરેલા એવા મેહકમના ઉદયરૂપે પરિણમેલા જીવોને કર્મવર્ગણાયેગ્ય સ્ક, જેવી રીતે તેલથી લેપાયેલ શરીરમાં ધૂળ લાગીને મેલપર્યાયરૂપ પરિણમે છે તેવી રીતે, અષ્ટવિધ જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મરૂપે પરિણમે છે એ અર્થ છે.
અહીં જે વિષયકષાયના કાલે કર્મનું ઉપાર્જન કરે છે તે પરમાત્મા વિતરાગ નિર્વિ કલ્પ સમાધિકાલે સાક્ષાત્ ઉપાદેય છે એવો તાત્પર્યાર્થ છે. ૬૨
એ પ્રમાણે કર્મસ્વરૂપના કથનની મુખ્યતાથી ચાર સૂત્રો સમાપ્ત થયાં.
હવે પાંચ ઈન્દ્રિય, મન, સમસ્ત વિભાવ અને ચાર ગતિના સંતાપ શુદ્ધ નિશ્ચયનયથી કર્મજનિત છે એવો અભિપ્રાય મનમાં રાખીને સૂત્ર કહે છે –
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org