________________
२४
यादवविरथितः
[हो। १२भट्टपहायर णिसुणि तुहुं अप्पा तिविहु कहेवि हे प्रभाकरभट्ट ! निश्चयेन शृणु त्वं त्रिविधमात्मानं कथयाम्यहमिति । बहिरात्मान्तरात्मपरमात्मभेदेन त्रिविधात्मा भवति । अयं त्रिविधात्मा यथा त्वया पृष्टो हे प्रभाकरभट्ट तथा भेदाभेदरत्नत्रयभावनाप्रियाः परमात्मभावनोत्थवीतरागपरमानन्दसुधारसपिपासिता वीतरागनिर्विकल्पसमाधिसमुत्पन्नसुखामृतविपरीतनारकादिदुःखभयभीता भव्यवरपुण्डरीका भरतसगर-राम-पाण्डव-श्रेणिकादयोऽपि वीतरागसर्वज्ञतीर्थंकरपरमदेवानां समवसरणे सपरिवारा भक्तिभरनमितोत्तमाङ्गाः सन्तः सर्वागमप्रश्नानन्तरं सर्वप्रकारोपादेयं शुद्धात्मानं पृच्छन्तीति । अत्र त्रिविधात्मस्वरूपमध्ये शुद्धात्मस्वरूपमुपादेयमिति भावार्थः ॥११॥
अथ त्रिविधात्मानं ज्ञात्वा बहिरात्मानं विहाय स्वसंवेदनज्ञानेन परं परमात्मानं भावय त्वमिति प्रतिपादयति१२) अप्पा ति-विहु मुणेवि लहु मूढउ मेल्लहि भाउ ।
मुणि सण्णाणे णोणमउ जो परमप्प-सहाउ ॥ १२ ॥
आत्मानं त्रिविधं मत्वा लघु मूढं मुश्च भावम् ।
मन्यस्व स्वज्ञानेन ज्ञानमयं यः परमात्मस्वभावः ।। १२ ।। પુછો તેવી રીતે ભેદભેદરત્નત્રયની ભાવના જેમને પ્રિય છે એવા, પરમાત્માની ભાવનાથી ઉત્પન્ન વીતરાગ પરમાનંદરૂપ સુધારસના પિપાસુ, વીતરાગ નિર્વિકલ્પ સમાધિથી સમુત્પન્ન સુખામૃતથી વિપરીત નારકાદિ દુઃખથી ભયભીત, ભવ્યમાં મહા શ્રેષ્ઠ ભારત, સગર, રામચંદ્ર, પાંડવ, શ્રેણિક, વગેરે પણ પરિવાર સહિત, વીતરાગ સર્વજ્ઞ તીર્થંકર પરમદેવના સમવસરણમાં અત્યંત ભક્તિભાવથી મસ્તક નમાવતા થકા સર્વ આગમના પ્રશ્નો કર્યા પછી, સર્વ પ્રકારે ઉપાદેયભૂત શુદ્ધ આત્માનું સ્વરૂપ જ પૂછતા હતા.
અહીં ત્રણ પ્રકારના આત્માના સ્વરૂપમાંથી શુદ્ધ આત્માનું સ્વરૂપ ઉપાદેય છે એ ભાવાર્થ છે. ૧૧.
હવે ત્રણ પ્રકારના આત્માને જાણીને બહિરાત્માને છેડીને સ્વસવેદનજ્ઞાન વડે તુ પરમ અર્થાત્ પરમાત્માને ભાવ એમ કહે છે –
ગાથા-૧ર सन्या :- प्रमा४२ भट्ट ! तु [त्रिविधं आत्मानं ] जय प्रा२ना मामाने [ मत्वा ] तीन [ मूढं ] मडिरामस्व३५ [भावं] परिणामने [लघु] शीर ४ [मुञ्च ] छ। मने [ स्वज्ञानेन ] सन्तरामरक्षा पीत निवि४८५ २५
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org