Parmatma Prakash

SR No.: 005264
Original Sutra Author: N/A
Author: Amrutlal M Zatakiya
Publisher: Vitrag Sat Sahitya Trust Bhavnagar
Publication Year: 1980
Total Pages: 500
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 23 MB

Page 239

२२८
યોગીન્દુદેવવિરચિત
[ અ. ૨ દોહા ૫૧
देहस्य उपरि परममुनिः द्वेषमपि करोति न रागम् ।
देहाद येन विज्ञातः भिन्नः आत्मस्वभावः ॥ ५१ ।। देहहं इत्यादि । देहहं उप्परि देहस्योपरि परममुणि परममुनिः देसु वि करइ ण राउ द्वेषमपि न करोति न रागमपि । येन किं कृतम् । देहहं जेण वियाणियउ देहात्सकाशाधन विज्ञातः । कोऽसौ । भिण्णउ अप्पसहाउ आत्मस्वभावः । कथंभूतो विज्ञातः । तस्मादेहाद्भिन्न इति । तथाहि-“सपरं बाधासहिदं विच्छिण्णं बंधकारणं विसमं । जं इंदिएहिं लद्धं तं सुक्रवं दुक्खमेव तहा ॥” इति गाथाकथितलक्षणं दृष्टश्रुतानुभूतं यद्देहजनितसुखं तज्जगत्रये कालत्रयेऽपि मनोवचनकायैः कृतकारितानुमतेश्च त्यक्त्वा वीतरागनिर्विकल्पसमाधिबलेन पारमार्थिकानाकुलत्वलक्षणसुखपरिणते निजपरमात्मनि स्थित्वा च य एव देहाद्भिन्न स्वशुद्धात्मानं जानोति स एव देहस्योपरि रागद्वेषौ न करोति । अत्र य एव सर्वप्रकारेण देहममत्वं त्यक्त्वा देहसुखं नानुभवति तस्यैवेदं व्याख्यानं शोभते नापरस्येति तात्पर्यार्थः ॥ ५१ ॥
ગાથા-પ૧ स-या:-[ येन ] २ ५२म भुनिये [ देहात भिन्नः आत्मस्वभावः ] थी भिन्न समस्यमापन [ विज्ञातः ] एयो छ [ परममुनिः ] ते ५२मभुनि [ देहस्य उपरि ] मनुष्यादि शरी२ ७५२ [ राग द्वेषं अपि] २॥ मने देष [ न करोति ] ४२त नथी.
साथ:-४यु ५५ छ -सपरं बाधासहिद विच्छिण्णं विसमं । ज इंदपहिं लद्धं तं सोक्खं दुक्खमेव तहा || ( श्री प्रक्यनसा२ ७६ ) मथ:ઈન્દ્રિયોથી પ્રાપ્ત થાય છે, તે સુખ પરના સંબંધવાળું, બાધાસહિત, વિછિન્ન, બંધનું કારણ અને વિષમ છે; ( એ રીતે તે દુઃખ જ છે. ) એ પ્રમાણે આ ગાથામાં કહેલા લક્ષણવાળું, દેખેલું, સાંભળેલું અને અનુભવેલું જે દેહજનિત સુખ છે તેને ત્રણ લેકમાં ત્રણ કાલમાં મનવચનકાયથી કૃત, કારિત, અનમેદનથી છોડીને અને વીતરાગ નિર્વિકલ્પ સમાધિના બલથી અનાકુલતા જેનું લક્ષણ છે એવા પારમાર્થિક સુખરૂપે પરિણત નિજ પરમાત્મામાં સ્થિત થઈને જે મહામુનિ દેહથી ભિન્ન સ્વશુદ્ધાત્માને જાણે છે તે જ દહની ઉપર રાગદ્વેષ કરતો નથી.
અહીં સર્વ પ્રકારે દેહનું મમત્વ છોડીને દેહસુખને જે અનુભવતા નથી તેને આ વ્યાખ્યાન શેભે છે પણ બીજાને નહિ. (પણ જે દેહબુદ્ધિવાળા છે તેમને આ વ્યાખ્યાન શેભતું નથી ) એ તાત્પર્યાર્થ છે. ૫૧.