________________
-होडा २३ ]
धर्माधर्माकाशानि पुनरेकद्रव्याण्येवेति । अत्र जीवद्रव्यमेवोपादेयं तत्रापि यद्यपि शुद्ध नियेन शक्त्यपेक्षया सर्वे जीवा उपादेयास्तथापि व्यक्त्यपेक्षया पञ्च परमेष्ठिन एव तेष्वपि मध्ये विशेषेणार्हत्सिद्धा एव तयोरपि मध्ये सिद्धा, एव, परमार्थेन तु मिथ्यात्वरागादिविभावपरिणाम निवृत्तिकाले स्वशुद्धात्मैवोपादेय इत्युपादेयपरंपरा ज्ञातव्येति भावार्थः ।। २२ ।।
પરમાત્મપ્રકાશઃ
अथ जीवपुद्गलौ सक्रियौ धर्माधर्माकाशकालद्रव्याणि निःक्रियाणीति प्रतिपादयति
१४९) दव्व चयारि वि इयर जिय गमणागमण - विहीण । जीउ वि पुग्गलु परिहरिवि पभणहि णाण- प्रवीण ॥ २३ ॥
१८३
द्रव्याणि चत्वारि अपि इतराणि जीव गमनागमनविहीनानि । जीवमपि पुद्गलं परिहृत्य प्रभणन्ति ज्ञानप्रवीणाः || २३ ||
द इत्यादि । दव्य द्रव्याणि । कतिसंख्योपेतानि एव । चयारि वि चत्वार्येव इयर जीवपुद्गलास्यामितराणि जिय हे जीव । कथंभूतान्येतानि । ઉપાદેય છે, તેમાં પણ વિશેષ કરીને અન્ત અને સિદ્ધ અને તે બન્નેમાં પણ સિદ્ધ ભગવંતા જ ઉપાદેય છે, રાગાદિ વિભાવપરિણામેાની નિવૃત્તિકાલે સ્વશુદ્ધાત્મા જ દેયની પર પરા જાણવી એવા ભાવા છે. ૨૨.
Jain Education International
ભગવંતા જ ઉપાદેય છે પરમાથી તા મિથ્યાત્વ, उपाधेय छे. मे प्रमाणे उपा
હવે જીવ અને પુદ્ગલ એ એ દ્રવ્યા સક્રિય છે. ધર્મ, અધર્મ,આકાશ અને કાલ એ ચાર દ્રવ્યે નિક્રિય છે એમ કહે છેઃ—
ગાથા ૨૩
अन्वयार्थ:- [ जीव ]
! [ जीवं अपि पुनले ] व अने પુદ્દગલ એ द्रव्य [ परिहृत्य ] छोडीने [ इतराणि चत्वारि एव द्रव्याणि ] लवयुगसथी अन्य धर्म, अधर्म, आाश भने अस मे यार ४ द्रव्य [ गमनागमन विहीनानि | जमना शमन ( यसन डिया ) रहित छे-निष्डिय छे-भ [ ज्ञानप्रवीणाः ] ज्ञानप्रवीथे। लेहा मेहरत्नत्रयाराध विवेडीओ ( श्रुत देवसीओ ) [ प्रभणन्ति ] ४ छे.
ભાવાથ :—ક નાકરૂપ પુદ્ગલા સ`સાર અવસ્થામાં જીવાને ગતિમાં સહકારી કારણભૂત છે, અનેકનાકના અભાવથી સિદ્ધો નિઃક્રિય છે. પુદ્ગલસ્કધાને પણ ગતિનું બહિર`ગ નિમિત્ત કાલાણુરૂપ કાલદ્રવ્ય છે. આથી શું કહેવાયુ ? આથી એ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org