________________
-होड ८८
પરમાત્મપ્રકાશ
૧૨૩
जोइय अप्पे जाणिएण हे योगिन् आत्मना ज्ञातेन । किं भवति । जगु जाणियउ हवेइ जगत्रिभुवनं ज्ञातं भवति । कस्मात् । अप्पहं केरइ भाक्डइ बिंबिउ जेण बसेइ आत्मनः संबन्धिनि भावे केवलज्ञानपर्याये बिम्बितं प्रतिविम्बितं येन कारणेन वसति तिष्ठतीति । अयमर्थः । वीतरागनिर्विकल्पस्वसंवेदनज्ञानेन परमात्मतत्त्वे ज्ञाते सति समस्तद्वादशाङ्गागमस्वरूपं ज्ञातं भवति । कस्मात् । यस्माद्राघवपाण्डवादयो महापुरुषा जिनदीक्षां गृहीत्वा द्वादशाङ्गं पठित्वा द्वादशाङ्गाध्ययनफलभूते निश्चयरत्नत्रयात्मके परमात्मध्याने तिष्ठन्ति तेन कारणेन वीतरागस्वसंवेदनज्ञानेन निजात्मनि ज्ञाते सति सर्वं ज्ञातं भवतीति । अथवा निर्विकल्पसमाधिसमुत्पन्नपरमानन्दसुखरसास्वादे जाते सति पुरुषो जानाति । किं जानाति । वेत्ति मम स्वरूपमन्यदेहरागादिकं परमिति तेन कारणेनात्मनि ज्ञाते सर्व ज्ञातं भवति । अथवा आत्मा कर्ता श्रुतज्ञानरूपेण व्याप्तिज्ञानेन करणभूतेन सर्व लोकालोकं जानाति तेन कारणेनात्मनि ज्ञाते सर्व ज्ञातं भव
ગાથા-૯૯ साथ:-[ योगिन् । ॐ ये ! | आत्मना ज्ञातेन ] नि मामाने Mai, [ जगत् ज्ञातं भवति ] Ya४ ४ाय! [ येन ] ४१२७ ३ । आत्मनः संबंधिनि भावे ] मात्माना सज्ञानपर्यायमा [बिंबितं वसति ] ते प्रतिनिमित થઈને વસે છે.
ભાવાર્થ –વીતરાગ નિર્વિકલ્પ સ્વસંવેદનરૂપ જ્ઞાન વડે પરમાત્મતત્ત્વ જાણતાં, સમસ્ત બાર અંગનું સ્વરૂપ જણાયું કારણ કે (૧) જેથી રામ, પાંડવ આદિ મહાપુરુષે જિનદીક્ષા લઈને બાર અંગ ભણીને બાર અંગના અધ્યયનના ફલરૂપ, નિશ્ચયરત્નત્રયાત્મક પરમાત્મધ્યાનમાં લીન રહે છે તેથી વીતરાગ સ્વસંવેદનરૂપ જ્ઞાન વડે નિજ આત્માને જાણતાં સવ જણાયું છે. (૨) અથવા નિર્વિકલ્પ સમાધિથી ઉત્પન્ન પરમાનંદરૂપ સુપરસનો આસ્વાદ ઉત્પન્ન થતાં જ, પુરુષ એમ જાણે કે “મારું સ્વરૂપ અન્ય છે, દેહ–રાગાદિ પર छ” तेथी मामाने नाता, सायु. (3) अथवा ४३५ मात्मा ४२ भूत श्रुतજ્ઞાનરૂપ વ્યાપ્તિજ્ઞાનથી સર્વ લેકાલકને જાણે છે તેથી આત્માને જાણતાં સર્વ જણાયું. (૪) અથવા કેવલજ્ઞાનની ઉત્પત્તિના બીજરૂપ વીતરાગ, નિર્વિકલ્પ ત્રણગુપ્તિયુક્ત સમાધિના બલથી કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થતાં, જેવી રીતે દર્પણમાં પઢાર્થો પ્રતિબિંબિત થાય છે તેવી રીતે સર્વલકનું સ્વરૂપ જણાય છે. એ કારણે આત્માને જાણતાં, સર્વ જણાયું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org