________________
रक्षत्यवति सर्वान् यःस ओमिति च शाब्दिकाः ।
अखण्ड मव्ययं चैतन् सिध्धस्यैवामिधायकम् ॥ १२ ॥ જે સર્વની રક્ષા કરે, ત્રાણ કરે એને વ્યાકરણ શાસ્ત્રીઓ કહે છે. અને તે અખંડ, અવ્યય જેવા વિશેષણવાચક છે.
અધ્યાય - ૨૧ क्रिया विना न कर्म स्यान्नकर्तारं विना क्रिया ।
भोक्ता क्रिया फलस्यैव, चेतनोऽस्ति सनातनः ॥ ६॥ ક્રિયા અથવા પ્રવૃત્તિ વગર કર્મ થઈ શકતું નથી અને કર્તા વગર ક્રિયાનો સંભવ હોતો નથી. એટલા માટે આ ચેતન આત્મા સનાતન કર્મફળનો ભોક્તા હોય છે.
रागोद्वेषश्च संसारकारणं सद्भिरिष्यते ।
तयोर्विवर्जितो ज्ञाता मुक्तः स परमेश्वरः ॥ १६ ॥ સજ્જન લોકો સંસારનું કારણ રાગ અને દ્વેષ માને છે. તેનાથી રહિત છે તે જ્ઞાતા છે. મુક્ત છે. અને ત્યાં પરમેશ્વર છે. (અર્થાત્ રાગ વૈષ મુક્ત એ જ પરમાત્મા છે.)
અધ્યાય - ૨૨ स्वयं राजंत इत्युक्ता स्वराः स्वयम्भुवो जिनाः।
स्वयंसंबुध्ध भावेन वर्णाम्नायेऽपि स्त्रत्रिताः ॥ १७ ॥
વ્યાકરણ શાસ્ત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સ્વયં પ્રકાશિત હોવાને કારણે આ કારાદિને સ્વર કહેવામાં આવે છે. જિનેશ્વર ભગવાન પણ સ્વયં જ્ઞાનથી પ્રકાશિત હોવાથી સ્વયંભૂ કહેવાય છે.
અધ્યાય - ૨૩ धातुना धातु शुध्धि: स्यात् जलशुध्धि जलोत्तमात् ।
वायुना वायुशुध्धत्वमात्मशुध्धिस्तथात्मना ॥ १० ॥ જેવી રીતે ધાતુથી ધાતુની શુદ્ધિ, ગંગાજળથી સામાન્ય જળની શુદ્ધિ, ધૂપાદિયુક્ત શુદ્ધ વાયુથી વાયુની શુદ્ધિ થાય છે તેવી રીતે શુદ્ધ આત્માના ધ્યાન દ્વારા સાધકના આત્માની શુદ્ધિ થાય છે.
THE
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
