Page Text
________________
૧, તે રાહપંથ જૈન મઠોના ઉપરીઓ ભટ્ટારક કહેવાતા. તેઓ તેમના પદ ઉપરાંત સંપત્તિ અને બીજી કેટલીક સામગ્રી મેળવતા. સંઘના એક વિભાગે તેમની રહેવાની રીત સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હોય અને તેમના પ્રત્યે આદર દર્શાવવાનું કે તેમને પ્રણામ કરવાનું બંધ કર્યું હોય એમ લાગે છે. અઢારમી સદીના સમયમાં આ ગ્રાના રહેવાસી બનારસીદાસે આ વિરોધનું સુકાન સંભાળ્યું હોય એવું લાગે છે. આ જૂથ તેરાપંથીને નામે ઓળખાયું. તેના અનુયાયીઓ ભટ્ટારકને માન આપતા નથી. પ્રતિમાઓને શણગારવાને પણ તેઓ વિરોધ કરે છે. તેઓ પૂજામાં પુષ્પ અને કેસરને નિષેધ કરે છે. આ જૂથે ભારતના દરેક ભાગમાં ફેલાયું હતું.
૨. બીસપંથ ભટ્ટારકના ટેકેદારો પોતાને બીસપંથી કહે છે. તેઓ નગ્ન પ્રતિમાની પૂજા કરવાની રૂઢિગત પ્રણાલિકાને અનુસરે છે. પૂજામાં પુષ્પ અને અગરબત્તીને ઉપયોગ કરે છે અને ફળ વગેરેનાં નૈવેદ્ય ધરે છે.
આ જૂથો શાંતિપૂર્વક રહે છે. તેમની વચ્ચે કોઈ તકરાર નથી. તેઓ દિગંબરોના ધર્મગ્રંથોને સ્વીકારે છે.
૩. તારણપંથ પહેલાંના ગ્વાલિયર રાજ્યના મલ્હારગઢમાં મૃત્યુ પામેલા તારણતરણસ્વામી આ પંથના પ્રણેતા હતા. તેમના સમાધિસ્થળને તેમના અનુયાયીઓ યાત્રાસ્થળ ગણે છે. તેઓ મૂર્તિપૂજાનો વિરોધ કરે છે. તેઓ મંદિરો બાંધે છે પણ પ્રતિમાને સ્થાને ધર્મગ્રંથો રાખે છે. પૂજામાં તે ફળ કે ફૂલ જેવી ચીજોને ઉપયોગ કરતા નથી. દિગંબરોના ધર્મગ્રંથો ઉપરાંત તેઓ તેમના આચાર્યો લખેલાં પુસ્તકોની પણ પૂજા કરે છે. તેમની મોટા ભાગની વસતી મધ્ય પ્રદેશમાં છે.
શ્વેતાંબરેના પિતા સાથે તાંબરોના ત્રણ પેટા સંઘો છે: મૂર્તિપૂજક, સ્થાનકવાસી અને તેરાપંથી. શ્વેતાંબર સાધુઓને ઉલ્લેખ પહેલાં થઈ ગયો છે. શ્વેત વસ્ત્રો ધારણ કરવા ઉપરાંત તેઓ મૂલ્યવાન રેશમી વસ્ત્રો, આભૂષણ અને હીરાથી શોભતી પ્રતિમાની પૂજા કરે છે. આ સાધુઓ મંદિરમાં રહેવા લાગ્યા અને દ્રવ્ય વગેરેને સંગ્રહ કરવા લાગ્યા. સ્ત્રીઓએ આણેલાં ભજન અને બીજી સ્વાદિષ્ટ વસ્તુઓને તેઓ સ્વીકાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005255 |
| Book Title | Jain Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | T K Tukol, Chitra P Shukl |
| Publisher | Sardar Patel University Vallabh Vidyanagar |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 288 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |