Jain Darshan

SR No.: 005255
Original Sutra Author: N/A
Author: T K Tukol, Chitra P Shukl
Publisher: Sardar Patel University Vallabh Vidyanagar
Publication Year: 1978
Total Pages: 288
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 152

પ્રકરણ ૧૨ રત્નત્રય
મનુષ્યો મિથ્યા દર્શનની અવસ્થામાં જન્મ્યાં હોય છે અને તેમનો જીવનપ્રવાસ મિથ્યા દર્શનથી જ શરૂ થાય છે. મિથ્યા દર્શન મનુષ્યને સૌથી મોટો શત્રુ છે. કારણ કે જીવનમાં સાચાં સ્વરૂપને સમજવામાં તે મનુષ્યને રોકે છે અને તેને એમ માનવા પ્રેરે છે કે દેહ, અને તેની સાથે સંકળાએલી આ ભૌતિક જગતની વસ્તુઓ સાચી છે, તેમજ સુખસગવડ ભરેલી જિંદગીને માટે વસ્તુઓનો સંગ્રહ કરવામાં જ સુખ છે. આવું જીવન સંયમરહિત, નિયમરહિત અને વ્રતરહિત હોય છે. સંયમી જીવન જીવવાની વૃત્તિ થાય, ત્યારે પણ જીવનને સુમાર્ગે વાળતાં વ્રતનું જ્ઞાન એની સમજ બહાર હોય છે.
આપણી મુસાફરીના પંથમાં મોટા શત્રુઓ હુમલો કરવા તૈયાર બેઠા હોય છે. કષાયો આપણા સૌથી મોટા શત્રુઓ છે, કારણ કે આપણી આધ્યાત્મિક સમૃદ્ધિને હરી લઈને તેઓ આપણને દીન બનાવે છે. દેહ, મન અને વાણીની પ્રવૃત્તિઓ અનેક બાધાઓથી ભરેલી છે અને કર્મના ભારને વધારે છે. જીવની વિશુદ્ધિઓ વિશે જેને આછું પણ જ્ઞાન હોય છે, તે તેનાં સ્વરૂપ વિષે વધુ જાણવા પ્રેરાશે અને પોતાનાં જીવનધ્યેયને સિદ્ધ કરવા ઉત્સુક બનશે.
પ્રત્યેક દર્શનનું મધ્યબિંદુ પરમાત્મા છે. તેનાં જુદાં જુદાં નામો અને જુદાં જુદાં લક્ષણો વર્ણવાયાં છે. ઉપર કહ્યા પ્રમાણે જૈન ધર્મ, ઈશ્વરને સુષ્ટિનો સર્જક માનતા નથી. ઈશ્વર એક આદર્શ, વિશુદ્ધ, પૂર્ણ જીવ છે અને અનંત દર્શન, અનંત જ્ઞાન, અનંત શક્તિ અને આનંદ તેના ધર્મો છે. પૂર્ણત્વ અને સર્વજ્ઞત્વની એ એક કક્ષા છે. વિશ્વમાં જીવની અપૂર્ણતા, કર્મદ્રવ્ય સાથેના તેના સંયોગને કારણે છે. આપણાં હર્ષશોક, મિત્ર અને શત્રુ, સ્વજને અને મિત્રો, આપણું સમસ્ત સાંસારિક જીવન, આપણી બધી જ કરણી આપણા પોતાના જ કષાય તેમ જ દેહ, મન, વાણીની પ્રવૃત્તિઓ (ગ)થી આપણે જે કર્મ કર્યા હતાં તેનું જ ફળ છે.
વિશુદ્ધિ અને પૂર્ણત્વની કક્ષા આપણે કેવી રીતે પ્રાપ્ત કરી શકીએ? પ્રત્યેક દર્શનશાખા, મોક્ષમાર્ગનું વર્ણન કરતાં પોતાને જે મહત્વનું લાગે તે લક્ષણનું ભારપૂર્વક