Gandharwad

SR No.: 005245
Original Sutra Author: N/A
Author: Dalsukh Malvania
Publisher: B J Institute
Publication Year: 1985
Total Pages: 428
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 335

૧૯૨]
ગણધરવાદ
[ગણધર
જેવુ' છે. કેઈ માણસને ખરજવુ' થયુ' હાય અને મીઠી ચળ આવતી હાય તો તેને ખજવાળતાં જે અનુભવ થાય છે તે વસ્તુત: સુખ નથી પણ સુખાભાસ છે—દુઃખ છે. અવિવેકને કારણે જીવ સુખાભાસને પણ સુખ માની લે છે. ખજવાળથી તો પરિણામે ખરજવુ' વધે જ છે એ સોના અનુભવ છે; એટલે જેના પરિણામમાં દુઃખ હોય તેને સુખ નહિં પણ દુઃખ જ કહેવુ' જોઈ એ. તે જ પ્રમાણે સ'સારના બધા પદાર્થ વિશે કહી શકાય. મનુષ્યમાં એક લાલસા--ઔસુકચ-વાસના હાય છે એની તૃપ્તિ—પ્રતિકાર અર્થે તે કામલેાગાને ભેગવે છે; એટલે વસ્તુતઃ તેના ભાગ તે માત્ર લાલસાને પ્રતિકાર જ છે; એમાં વસ્તુતઃ દુઃખ હાવા છતાં મૂઢતાને કારણે તે સુખ માની લે છે; તેથી જ જે સુખરૂપ નથી તે ખાટી રીતે સુખરૂપ લાગે છે;-જેમકે “જે કામાવેશી પુરુષ હાય તે પ્રેતની જેમ નગ્ન થઈ શબ્દાયમાન એવી ઉપસ્થિત ને આલિંગી પાતે સઘળાં અંગેામાં અત્યંત કલાન્તિ પામ્યા છતાં સુખી હાય તેમ મિથ્યા રતિ– 'ડક-શાંતિ-આરામ અનુભવે છે.'’
રાજયમાં સુખ છે એમ મૂઢ-મતિ માને છે પણ અનુભવી રાજાનું જ વચન છે કે—રરાજા બન્યા ન હેાઈ એ ત્યાં સુધી જે ઔડ્યુકય હાય છે, માત્ર એની જ પૂતિ રાજયની પ્રતિષ્ઠા વડે થાય છે, પણ પછી તેા મળેલ રાજ્યને સાચવવાની ચિ'તા જ કલેશ આપ્યા કરે છે. આ રીતે હાથમાં દાંડા પકડવા પડતા હાવાથી શ્રમ ઘટાડવાને બદલે તેને વધારનાર છત્ર જેવુ રાજ્ય છે.”
સંસારના કામભાગમાં છદ્મસ્થને-રાગીને સુખ જણાય છે, પણ તેના જ વિશે વૈરાગી પુરુષ આમ ચિન્તવે છે
ઉપેાતાની સકલ ઈચ્છાને પૂર્ણ કરનાર વલવા ભેગન્યા તેથી ય શું? પેાતાના ધન વડે પ્રિયજનેાને સ'તુષ્ટ કર્યા તેથી ય શુ'? પેાતાના શત્રુએના મસ્તક ઉપર પગ
૧. નન્નઃ પ્રેત વિટઃવવનન્તીમુવગુહ્ય તામ્ ।
गाढाया सितसर्वाङ्गः स सुखी रमते किल ॥"
૨. રાજા દુષ્કૃતનું વચન છે—
“औत्सुक्यमात्रमवसादयति प्रतिष्ठा क्लिश्नाति लब्धपरिपालनवृत्तिरेव । नातिश्रमागमनाय यथा श्रमाय राज्य स्वहस्तगतदण्डमिवातपत्रम् ॥”
3. " भुक्ता: श्रियः सकलकामदुघास्ततः किम् સત્રીનિતા: પ્રાચિન ધૌસ્તતઃ વિમ્ ? । दत पदं शिरसि विद्विषतां ततः किम् ? कल्प स्थित तनुभृताँ तनुभिस्ततः किम् ? ॥”
-મિજ્ઞનાશાજીત છે, ગદ્