________________
द्रव्यसंग्रह प्रश्नोत्तरी टीका
પ્રશ્ન ૧૬ : ઉપર્યુક્ત ચાર નયાથી કહેવામાં આવેલા લક્ષામાંથી ક્યા નયથી વિવક્ષિત જીવના લક્ષણની દ્રષ્ટિ ઉપાય છે? ઉત્તર : ઉક્ત ચાર પ્રકારના લક્ષણેામાંથી શુદ્ધનયથી જાણેલા જીવના લક્ષણની દ્રષ્ટિ ઉપાદેય છે.
પ્રશ્ન ૧૭ : શુદ્ધનયથી (વિવક્ષિત) જીવના લક્ષણની દ્રષ્ટિ કેમ ઉપાદેય છે ?
૦૭
ઉત્તર : શુદ્ધ જ્ઞાન અને દન સહજશુદ્ધ, નિવિકાર, અનાકુળ સ્વભાવમય, ધ્રુવ પારિણામિક ભાવ છે. આ, ઉપાદેયભૂત, શાશ્વત, સહજાન દમય, અક્ષય સુખનું કારણ છે. શુદ્ધની દ્રષ્ટિથી શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ થાય છે. નિવિકારની દ્રષ્ટિથી નિવિકાર પર્યાય પ્રગટ થાય છે, ધ્રુવની દ્રષ્ટિથી ધ્રુવ' પર્યાય પ્રગટ થાય છે. તેથી સહજશુદ્ધ, નિવિકાર, ધ્રુવ, શુદ્ધ-જ્ઞાનદર્શીનની દ્રષ્ટિ ઉપાદેય છે. પ્રશ્ન ૧૮ : શુદ્ધ જ્ઞાન અને દનની દ્રષ્ટિ પણ એક પર્યાય જ છે તે આ દ્રષ્ટિ કેવી રીતે ઉપાદેય છે ?
ઉત્તર : શુદ્ધ જ્ઞાનદર્શનની દ્રષ્ટિ પણ પર્યાય છે, તેથી આ દ્રષ્ટિની દ્રષ્ટિ ન કરવી જોઈએ પરંતુ શુદ્ધ જ્ઞાન-દર્શન, પરમ પારિણામિક ભાવ છે તેથી શુદ્ધ જ્ઞાન-દન અર્થાત્ શુદ્ધ ચૈતન્યનું અવલ”ખન કરવું જોઈએ, આવા જ ઃ શુદ્ધ જ્ઞાનદૃર્શીનની દ્રષ્ટિ ઉપાદેય છે” નુ તાપ છે.
આ પ્રમાણે ‘જીવ ઉપયાગમય છે’ એ અથના વ્યાખ્યાનના અધિકાર પુરા કરીને જીવ અમૃત છે તેનું વર્ણન કરે છે.
वण्णरस पंच गंधा दो फासा अट्ठ णिच्चया जीवे । णा संति अमुत्ति तदा ववहारा मुत्ति बंधादेा ॥ ७ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
