________________
१७२
द्रव्यसंग्रह प्रश्नोत्तरी टीका અને દૂધના ઉકળવાથી થતા હલનચલનને કિયા કહે છે. આ બે સ્વરૂપના કારણે કિયા પણ બે પ્રકારની થાય છે. (૧) દેશાંતરચલનરૂપ અને (૨) પરિશ્ચંદનરૂપ.
પ્રશ્ન ૬ : પરત્વ કેને કહે છે?
ઉત્તર : મોટાપણને અથવા પ્રાચીનપણાને પરત્વ કહે છે. જેમકે અમુક બાળક બે વર્ષ મોટો છે વગેરે.
પ્રશ્ન ૭ : અપરત્વ કેને કહે છે?
ઉત્તર : નાનાપણાને અથવા અર્વાચીનતાને અથવા નવીનપણાને અપરત્વ કહે છે, જેમકે અમુક બાળક બે વર્ષે નાનું છે વગેરે.
પ્રશ્ન ૮: વર્તન કેને કહે છે?
ઉત્તર : પદાર્થને પરિણમનમાં સહકારી કારણ હેવાને વર્તન કહે છે.
પ્રશ્ન ૯ : નિશ્ચયકાળ કેને કહે છે?
ઉત્તર : સમય, મીનીટ વગેરે જેની પર્યાયે છે તે દ્રવ્યને નિશ્ચયકાળ કહે છે. આ કાળ દ્રવ્ય બધા પદાર્થોના પરિ
મનનું સહકારી નિમિત્ત કારણ છે, અને આ વર્તન કાળ દ્રવ્યનું (અસાધારણું લક્ષણ છે.
પ્રશ્ન ૧૦ : વર્તન વ્યવહારકાળનું લક્ષણ છે કે નહિ?
ઉત્તર : વર્તના વ્યવહારકાળનું પણ લક્ષણ છે, એ વર્તનને અર્થ છે એક સમયમાત્રનું પરિણમવું. આનાથી, સમય વગેરે વ્યવહારકાળનું જાણવું બની શકે છે.
પ્રશ્ન ૧૧ : સમયનું પરિમાણ કેટલું છે? ઉત્તર : એક પરમાણુ મંદ ગતિથી આકાશના) એક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
