________________
વિનયસમાધિ
૧૨૩
નોંધા–રાગદ્વેષના સંપૂર્ણ ક્ષય થયા પછીજ સંપૂર્ણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે તેમ જૈનદર્શન માને છે. તેવી ઉચ્ચ સ્થિતિ પામવા છતાં પણ ગુરુનો વિનય જાળવવાને વ્યવહાર બતાવી શાસ્ત્રકારોએ વિનયનું અપાર માહાઓ દર્શાવ્યું છે. અને વિનયજ આત્મવિકાસની નિસરણીનું પ્રથમ પગથિયું છે તેમ બતાવ્યું છે. [૧૨] શિષ્યનું કર્તવ્ય છે કે જે ગુરુની પાસેથી ધર્મશાસ્ત્રના ગૂઢ
રહસ્યો શીખેલે હોય તે ગુરુને વિનયભાવ બરાબર જાળવે. તેમજ મસ્તકે અંજલિ જોડી તેમને પ્રણામ કરે. વચનથી તેમને સત્કાર કરે અને કાયાથી તેમની સેવા કરે; એ રીતે હમેશાં મન, વચન અને કાયા એ ત્રણે યુગોથી હમેશાં ગુરુને સત્કાર
કરે–તેમને વિનય જાળવે. [૧૩] અધર્મ તરફની લજ્જા, દયા, સંયમ અને બ્રહ્મચર્ય એ ચારે
સદ્દગુણો આત્મકલ્યાણને ઇચ્છનારા માટે આત્મવિશુદ્ધિનાંજ સ્થાને છે. (કારણ કે તે સદ્દગુણથી કર્મરૂપી મેલ દૂર થાય છે.) માટે “મારા ઉપકારી ગુરુ સતત તેવી શિક્ષા આપે છે તે મારા. હિતને માટે છે અને તેથી જ હું સતત તેવા મારા ગુરુની પૂજા કરું તે ઉચિત છે” આવી ભાવના ઉત્તમ પ્રકારના સાધકને
અવશ્ય થાય છે. [૧૪] જેમ રાત્રિ વ્યતીત થાય અર્થાત પ્રાતઃકાળમાં તપતા સૂર્ય
સંપૂર્ણ ભરતક્ષેત્રમાં પ્રકાશ કરે છે તે જ પ્રમાણે આચાર્યદેવ પિતાનાં જ્ઞાન, ચારિત્ર અને બુદ્ધિયુક્ત ઉપદેશ દ્વારા જીવાદિ પદાર્થોને પ્રકાશિત કરે છે. અને જેમ દેવામાં ઈદ્ર શોભે તેમ
સાધુગણમાં તે શોભા પામે છે. [૧૫] જેમ ચંદ્રિકાના વેગથી યુક્ત અર્થાત શરદપૂર્ણિમાને ચંદ્રમા ગ્રહ,
નક્ષત્ર અને તારાગણના પરિવારથી યુક્ત થઈને વાદળાં વિનાનાનિર્મળ આકાશમાં ખૂબ સુંદર અને દેદીપ્યમાન દેખાય છે તેજ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
