________________
૧૧૪
દશવૈકાલિક સૂત્ર [૪૯] પણ આત્માથી સાધક જે વસ્તુ જોઈ હોય તેને જ પરિમિત અને
સદેહ રહિત, પૂર્ણ, સ્પષ્ટ અને અનુભવયુક્ત વાણીમાં બેલે. તેવી વાણી પણ વાચાળપણથી અને અન્યને ખેદ થાય તેવા
ભાવથી રહિત હોવી જોઈએ. [૫૦] શ્રમણ્ય (સાધુપણ)ના આચાર તથા જ્ઞાનને ધારણ કરનાર
અને દ્રષ્ટિવાદને ભણનાર એવા જ્ઞાનમુનિ પણ વાણીમાં ઉચ્ચારણ કરવામાં ભૂલી જાય તે બનવા યોગ્ય છે. માટે તેવું જાણીને સાધકમુનિ તેની હાંસી કે મશ્કરી ન કરે
નેધ – આચારાંગ સૂત્રમાં શમણના આચારે છે તથા ભગવતીમાં મામયનું ભવ્ય જ્ઞાન છે. તે બન્નેને તથા દ્રષ્ટિવાદ નામનું સૂત્ર કે જે હાલમાં ઉપલબ્ધ નથી તે જૈનસૂત્રોમાં ઉપયોગી અને આવશ્યક ગ્રંથ છે. એવું મહાન જ્ઞાન પામ્યા પછી પણ ઉચ્ચાર કે વાણીમાં ખલના થવી સંભવિત છે. તો તે સમયે “ આવા પણ ભૂલી ગયા” એમ કહી તેની હાંસી કે મકરી મુનિ કદી કરે નહિ. કારણકે મનુષ્યમાત્ર ભૂલને પાત્ર છે તેમ નણું નમ્રભાવથી તે ભૂલ સુધારવા માટે જ્ઞાનીજનને પ્રેમપૂર્વક પ્રાર્થનારૂપે કહે, પણ તેમને માઠું લાગે તેવું ન કરે. [૫૧] નક્ષત્રને વિચાર, જોતિષ, સ્વપ્નસંબંધિ જ્ઞાન, વશીકરણ વિદ્યા,
શુકન શાસ્ત્ર, મંત્રવિદ્યા કે વૈદ્યચિકિત્સા સંબંધી કદાચ પિતાને જ્ઞાન થયું હોય તે તે ગૃહસ્થજનોને ન કહે કારણ કે તેને
કહેવાથી નાના પ્રકારે અનર્થ થવા સંભવ છે. પિર] (હવે કયા સ્થાને મુનિજનોએ રહેવું તે સ્થાનને નિર્દેશ
કરે છે–) ગૃહસ્થજનને નિમિત્ત બનેલાં સ્થાન, શવ્યા અને આસનને મુનિ ભોગવી (વાપરી) શકે, પરંતુ તેવું સ્થાન સ્ત્રી, પશુથી રહિત (એકાંત) હેવું જોઈએ અને મૂત્રાદિ શરીરબાધા
નિવારી શકાય તેવી ભૂમિકાની સાનુકૂળતા હોવી જોઈએ. [૫] જે તે સ્થાનમાં સાધુજી એકાકી હોય (સાથેના સાધકો પાસે ન
હાય) ત્યારે સ્ત્રીઓ સાથે વાર્તાલાપ કે કથા વાર્તા ન કરે અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
