________________
[ ૪૨૦ ]
વસુદેવ–હિં ડી : : પ્રથમ ખંડ
6
શ્રીસેન રાજા હતા. તેની અભિનદિતા અને સિંહન'દિતાએ એ ભાર્યાઓ હતી, અને તેમના ઇન્દુસેન અને ખિન્દુસૈન એ પુત્રી હતા. ત્યાં સાત્મકી નામે બ્રાહ્મણુ ઉપાધ્યાય હતા; તેની પાસે હું બ્રાહ્મણ છું.' એમ કહીને કપિલ ગયા. સાત્યકીના શિષ્યાને એ પ્રશ્નોત્તરી કરવા લાગ્યા. તે સાંભળીને સાત્યકીએ તેને એ શિષ્યાના ઉપાધ્યાય અનાન્યેા. સાત્મકીની બ્રાહ્મણી જ મુકા હતી, અને તેની પુત્રી સત્યભામા હતી. સંતુષ્ટ થયેલા સાત્યકીએ કપિલને સત્યભામા આપી. અનુક્રમે લેાક વડે પૂજાતા તે કપિલ ભારે વૈભવવાળા થયા.
એક વાર તે પ્રેક્ષણક-પેખણુ જોવાને ગયા હતા, અને વરસાદ પડવા લાગ્યા. એટલે તે કપિલ વસ્ત્રોને બગલમાં મારી પાતાને ઘેર આવ્યેા. (કપડાં ભીંજાયાં હશે એમ ધારીને ) બ્રાહ્મણી વસ્રો લઇને બહાર આવી. તે ખેલ્યા, “ મારા એવા પ્રભાવ છે, જેથી વસ્ત્રો ભીંજાયાં નથી. ” બ્રાહ્મણીએ વિચાર્યું, “ નક્કી, કોઈ મને નહીં જુએ ' એમ ધારીને આ નગ્નાવસ્થામાં જ ઘેર આવ્યા છે; ગાત્રા ભીનાં છે તે ઉપરથી લાગે છે કે વસ્ત્રો પહેર્યાં નહીં હાય. તેા શું આ અકુલીન હશે ? ” એમ વિચાર કરતી તે કપિલમાં મદ સ્નેહવાળી થઈ.
**
કેટલાક સમય પછી, જેના વૈભવ ક્ષીણ થયા છે એવા ધરણુજઢ કપલની સ`પત્તિ સાંભળીને આવ્યા. ‘તાત આવ્યા છે’ એમ કહીને કિપલે તેને વંદન કર્યાં. ભાજનના સમયે ‘કચાં ભાજન થશે ? ’ એમ વિચારીને કપિલે સત્યભામાને કહ્યું, “ મારી તબિયત સારી નથી, માટે હું તાતની સાથે નહીં જમ્મુ, લેાજનસ્થાના જુદાં જુદાં રચા. ” પિતાપુત્રથી વિરુદ્ધ એવા આ આચાર જોતી બ્રાહ્મણી કપિલથી વધારે વિરક્ત થઇ, અને ધરણિજતની વિનયપૂર્વક ભક્તિ કરીને તથા તેને બ્રાહ્મણના સત્યના સેાગન આપીને પૂછવા લાગી, “ કપિલ તમારા પુત્ર અથવા બ્રાહ્મણુ છે કે નહીં ? ” તેણે સત્યભામાને સાચી વાત કહી. પછી ધરણુજઢને કપિલે વિદાય આપી. પછી સત્યભામા શ્રીસેન રાજા પાસે ગઇ કે, “ મને પિલથી મુક્ત કરા, એ અકુલીન છે; જો મારું રક્ષણ નહીં કરા તે તમારી સમક્ષ પ્રાણત્યાગ કરવાના મેં નિશ્ચય કર્યો છે. '' રાજાએ કપિલને મેલાન્યા અને કહ્યું, “ આ બ્રાહ્મણીને મુક્ત કર; તે ભલે ધમ કરે. ” કપિલ ખેલ્યા, “ તેના વિના હું જીવવાને સમર્થ નથી. ” રાજાએ કહ્યું, “ જ્યાંસુધી તેના કાપ દૂર થાય ત્યાંસુધી તારી પત્ની અહીં ભલે રહે, જેથી એ આત્મઘાત ન કરે. ” કપિલે ‘ ભલે ' એમ કહીને તે વસ્તુ સ્વીકારી. ઉપવાસમાં રત એવી તે સત્યભામા દેવી પાસે રહેવા લાગી.
'
પ્રકૃતિથી સરલ, · જિનવચન સત્ય છે’ એમ જેણે સ્વીકાર કર્યા હતા એવા, દયાપર અને દાનરત રાજાએ તપશ્ચર્યાથી ક્ષીણ થયેલા અમિતતેજ, આદિત્ય અને મુનિચંદ્ર અણગારીને માસક્ષપણુના પારણામાં વહેારાખ્યું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org