________________
[ ૧૯૨ ]
શ્રી દમયંતી ચરિત્રઃ
ધ ૫ મે. સર્ગ અગિયારમે.
માં પ્રવેશવા દીધી નહીં ત્યારે દયાળું, ગ્યાયેગ્યના જાણનાર તેમજ બુદ્ધિદ્વારા તાત્કાલિક ઉકેલ લાવનાર પુરોહિતે રાજાને જણાવ્યું કે –“તિષીઓએ જણાવ્યું હતું કેતમારા પ્રથમ પુત્રની છાતીમાં શ્રીવત્સનું ચિહ્ન હશે તો આ કન્યા પ્રસૂતિકાળ પર્યક્ત ભલે મારા ઘરમાં રહે–અને પુત્ર-જન્મ થયા બાદ આ હકીકતનું નિરાકરણ કરવામાં આવશે.” એટલે “બહુ સારું” એમ રાજાએ જણાવ્યું ત્યારે પુરોહિત શકુન્તલાને લઈને પોતાના આવાસે ગયે કે તરત જ વારંવાર શ્વાસ લેતો તે જલદીથી પુનઃ રાજસભામાં આવીને એકદમ બોલવા લાગ્યા કે –“અરે અત્યંત આશ્ચર્યની વાત છે કેઘરે પહોંચ્યા બાદ જેવામાં, શોકને લીધે પોતાના કર્મની નિંદા કરતી શકુન્તલા રુદન કરવા લાગી તેવામાં દિવ્ય પ્રકાશને પ્રસરાવતી કઈ એક સ્ત્રી તેની પાસે આવીને, શકુન્તલાને લઈને જઈ રહી છે, જેથી દશે દિશાઓ પ્રકાશી રહી છે, તે તમે સર્વ જુઓ.” ( પુરોહિતનું આવા પ્રકારનું કથન સાંભળીને “આ શું થયું?” એમ વિચારતી સમસ્ત રાજસભા ખળભળી ઊઠી, રાજા ભય પામ્ય અને સ્વયં વિચારવા લાગ્યો કે – “મેં કૅઈ પણ પ્રકારનું દુષ્ટ વર્તન કર્યું નથી, શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણોએ યજ્ઞાદિ શાંતિક્રિયા કરી અને કુલીન કન્યાઓએ ગોત્ર દેવીનું પૂજન કર્યું. શું આ માયાજાળ છે કે શું ઈંદ્રજાળ છે? અથવા તો શું મારા ચિત્તને ભ્રમ થયે છે? આ કન્યા કેઈ પણ હેતુ શિવાય અહીં આવી નથી ?” આ પ્રમાણે મનમાં વિચાર કરતો, શાંત, કરુણું અને શૃંગારરસથી ઓતપ્રિત, આશ્ચર્યથી અસાધારણ કૌતુકી બનેલ રાજા તદ્દન નિશ્ચણ બનીને ઊભો રહ્યો.
આ સર્ગ અગિયારમે.
| માછીમાર પાસેથી મળેલી મુદ્રિકા : રાજાને પશ્ચાત્તાપ?”
મિત્રનું શાંત્વન ઃ માતલી સારથિનું આગમન.]
હ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
છે એક વખત તે નગરમાં ચોકીદારોએ–રાજ પુરુષોએ દુકાને જઈને વેચનારા કેઈ
મા એક માછીમાર પાસેથી વીંટી મેળવી. રાજાના નામવાળી તે મુદ્રિકાને ઝુંટવી લઈને રાજ પુરુષોએ તે માછીમારને ક્રોધપૂર્વક તેની પ્રાપ્તિ સંબંધી પૃચ્છા કરી ત્યારે તેણે જવાબ આપે કે–“શાવતાર તીર્થે જાળમાં સપડાયેલ રહિત
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org