Sukrutsagar yane Mandavgadh no Mahan Mantrishwar

SR No.: 005222
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnamandan Gani
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Publication Year: 1930
Total Pages: 160
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 91

૭૨ સુકૃતસાગર યાને માંડવગઢને મહામંત્રીશ્વર. ના સમૂહને ન ભાર આવવાથી પિતાનું મસ્તક કંપાવવા શક્તિમાન થતું નથી. તેથી તમારું બીજું નામ જે પૃથ્વીધર છે તે સત્ય છે.” આ પ્રમાણે નવી કવિતાના નિધાનરૂપ આ માધવે હર્ષથી વ્યાખ્યાન કર્યું, ત્યારે મંત્રીએ લજજાના ભારથી પોતાનું મસ્તક નીચું નમાવ્યું. કહ્યું છે કે“ત્તજ્ઞા લુનોતર, જીજ્ઞા સૌમાચરિW I તજ્ઞા ધર્મત મૂi, dSજ્ઞા પgિ | ૨૨ !”
લજજા કુળને ઉદ્યોત કરનારી છે, લજજા સૌભાગ્યને કરનારી છે, લજ્જા ધર્મરૂપી વૃક્ષનું મૂળ છે, અને લજજા પાપ કરવામાં અજ્ઞાની (અજાણ ) છે.”
“સ્તુતિ (પ્રશંસા) રૂપી કન્યાને અસપુરૂષ પસંદ પડતા નથી, અને પુરૂષોને તે કન્યા જ રૂચતી નથી, તેથી હજીસુધી વરની પ્રાપ્તિ નહીં થવાથી તે કુમારી જ રહી છે. '
તે વખતે બાકીના સર્વ શેઠીયાઓ તે કવિતા સાંભળીને ચમત્કાર પામી કવિતાના ગુણની પ્રશંસા કરતા મસ્તક ધુણાવવા લાગ્યા. ત્યારપછી મંત્રીએ સર્વ ગાંધર્વ, કવિ, ચારણ અને બંદીજનેને બોલાવીને કહ્યું કે-“હું તમારી પાસે એક માનને માગું છું, અને તે એ છે કે–મારા માતાપિતાએ મારૂં જેવું તેવું પણ જે નામ પાડયું હોય, તે જ નામ કહેવું, પણ જેમ તેમ બીજા નામની કલ્પના કરવી નહીં. કેમકે કહ્યું છે કે
આકાશનું નામ અંબર (વસ્ત્ર) છે, દેડકાનું નામ હરિ એવું પ્રસિદ્ધ છે, કાગડાનું નામ દ્વિજ છે, વક્રગતિ કરનાર વિષમ સર્પનું ભોગી નામ છે, નાના પથ્થરના કાંકરાનું શર્કરા (સાકર) નામ છે, તથા હાથીના મદ જળનું નામ દાન કહેવાય છે, પણ તે સર્વ અર્થથી શૂન્ય છે, કેટલાક બુદ્ધિમાન આડંબર સહિત આવા વ્યર્થ નામ પાડે છે ”
અસત્ય વચનની જેવા કલ્પિત બિરૂદે કહેવાથી હું એક કે પણ દાન આપીશ નહીં, પરંતુ ઉલટું મારા મનમાં દુઃખ થશે.” આ પ્રમાણે કહીને તે મંત્રીશ્વરે તે બંદીને કાંઈ પણ દાન આપ્યું નહીં, ત્યારે બીજા શેઠીયાઓએ તેને આનંદપૂર્વક જીંદગી પર્યત ભેગવી શકાય તેટલું પુષ્કળ દાન આપ્યું. અલ્પ પુણ્યકાર્યથી ઉત્પન્ન થયેલી કીતિ કેને હાસ્યકારક થતી નથી પરંતુ જે કીતિ મેટા પુણ્યકાર્યથી ઉત્પન્ન થઈ હોય તે જ સર્વને પ્રતિકારક છે.