________________
૪૬
સુકૃતસાગર યાને માંડવગઢને મહામંત્રીશ્વર.
પ્રમાણે કરવાથી બ્રાહ્મણને ઘીનું દાન કરવા વિગેરેના પ્રભાવથી તે અશ્વોને ઉત્પન્ન થવાની અરજ પણ ઉત્પન્ન થશે જ નહીં.” આ પ્રમાણે ૨વષ્ણપાઠકે કહ્યું છે તેથી હે મંત્રી! પથ્થરની સાંધોમાં સીસું પૂરીને એક કુંડ કરાવ, અને તેને ઘીથી ભરાવી દે. તે ધી નગરના લોકો પાસેથી મંગાવવું.” તે સાંભળીને પ્રધાને રાજાની આજ્ઞાથી ઘડેલા પથ્થરને એક કુંડ કરાવ્યું, અને પિતાના ઘરથી કુંડ સુધી પથ્થરની નીક કરાવી. પછી તે મંત્રીએ વિચાર કર્યો કે– ભરત રાજાએ નગરના લેક પાસે ચૈત્ય કરાવવા માટે એક એક ઈંટ ઉપડાવી તેમને દુઃખી કર્યા હતા, તેમ ઘણું કાળથી પ્રસન્ન રાખેલા આ નગરના લેકે ઘી લાવવાથી દુઃખી થશે. આટલા કાળ સુધી તેઓને ઉપર મેટે ઉપકાર કર્યો છે, અને હવે એક થોડા કારણને માટે નગરજનેને પીડા કરવાથી મારી પણ કઈ શભા થશે ? કહ્યું છે કે
“કવિજને ઉપેક્ષા કરે છે કે –હે પાપડ ! સૂર્યના પ્રચંડ કિરણને માટે તાપ તેં અત્યંત સહન કર્યો છે, અંગારા ઉપર તને શેક તથા કડાઈમાં રહેલા ગરમ તેલમાં તને તો, તે સર્વ તાપ તે બીજાને માટે સહન કર્યો છે, હવે અત્યારે તું તારી કુશળતાને પ્રગટ કરી દાંતની અંદર ભરાઈ રહ્યો છે, તેથી તને ધિક્કાર છે. આવા તારા કાર્યથી અમે લજજા પામ્યા છીએ.”
આ પ્રમાણે વિચાર કરી પિથડ મંત્રીએ ચિત્રકલતાની ઈઢણી ઉપર રહેલા ઘડામાંથી નીકદ્વારા ધી લઈ જઈને તે કુંડ સંપૂર્ણ ભરી દી. ત્યાર પછી રાજાની આજ્ઞાવડે રાજસેવકોએ અને તે ઘીમાં સ્નાન કરાવ્યું, તેથી તે અશ્વો શરીરવડે જસ્નિગ્ધ (ચિકાશવાળા) થયા એટલું જ નહીં, પણ હૃદયવડે પણ તે રાજા ઉપર સ્નિગ્ધ (નેહવાળા) થયા. પછી સુગંધી પિષ્ટના ચૂર્ણ વડે તે અને ઉદ્વર્તન કરી તથા ઉના જળવડે ધોઈ સાફ કરી અશ્વશાળામાં બાંધ્યા, તથા તે ઘી બ્રાહ્મણોને આપી દીધું. આ સર્વ બનાવ પ્રથમથી જ જેઈને કન્યકુજ (કનેજ ) ના રાજાના પ્રધાને આશ્ચર્ય પામી વિચારવા લાગ્યા કે— “અહો ! નીકદ્વારા કુંડ ભરી અને સ્નાન કરાવવાથી આ રાજાએ ઘી અને પાણી સરખાં ગણ્યાં, એ મેટું આશ્ચર્ય છે. તેથી રાજાનું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org