Aa Che Anagar Amara

SR No.: 005211
Original Sutra Author: N/A
Author: Prakashchandra Swami
Publisher: Naval Sahitya Prakashan Mandal
Publication Year: 2005
Total Pages: 522
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & History
File Size: 22 MB

Page 145

૧૩૨
શ્રી અજરામરજી સ્વામી
अनुष्टुब् वृतम् उदये सविता रक्तो रक्तश्चास्तमये तथा ।
संपतौ च विपतौ च महतामेकस्मता ॥ ભાવાર્થઃ ઉદય પામતી વખતે સૂર્ય લાલ હોય છે એમ અસ્ત થતી વખતે પણ લાલ હોય છે અર્થાત્ ચડતી અને પડતીમાં તે એક સરખો જ દેખાય છે. લાલાશ એ ખુસાલીનું ચિહ્ન છે, જેમ ચડતીમાં લાલાશ તેમ પડતીમાં તે લાલાશ રાખે છે, આવી જ રીતે, મહાપુરુષોના જીવનમાં સંપત્તિ આવે કે વિપત્તિ આવે પણ પોતે એક સરખી રીતે રહે છે. વળી પેલા કચ્છી દુહામાં પણ આ જ વાત કરી છે –
બ દી ખારા બ દ ખટા, બે દી મઠાઈ મઠI
મળે દી સરખા, રાજા રામે ન દઠ // અર્થાત્ બે દિવસ સારા, બે દિવસ ખરાબ જીવનમાં આવે છે. બધા સારા દિવસો તો રાજા રામના જીવનમાં પણ ન હતાં. હે! દેવાનુપ્રિય ! સાંભળો, આ શ્લોકમાં શું કહ્યું છે -
વસંતતિન્નેવ વૃત્તાન્ ! यात्येकतोस्तशिखरं पतिरौषधीना । माविष्कृतोरगपुरः सर एकतोर्कः ॥ तेजोद्वयस्य युगपद् व्यसनोदयाभ्यां । लोको नियम्यत इवात्मदशान्तरेषु ॥
| ભાવાર્થ : એક તરફ ચન્દ્રમા કે જે થોડા સમય પહેલાં આકાશના મધ્યભાગમાં અપરિમિત તારાઓ ઉપર એકછનું સામ્રાજ્ય ભોગવતો પ્રકાશિત થઈ રહ્યો હતો તે હમણાં અસ્તના શિખર ઉપર પહોંચી ચૂક્યો છે. અરે ! હમણાં જ જોતજોતામાં તે અસ્ત-અદેશ્ય-મૃતપ્રાય: થઈ જશે, ત્યારે તે જ વખત બીજી તરફ અરુણ સારથિને આગળ મોકલી સૂર્યનારાયણ પૂરતા પ્રકાશની સાથે પૃથ્વીને પ્રકાશિત બનાવવાની તૈયાર કરીને ચંદ્રના તેજનો પરાભવ કરતો પ્રગટ થવા આવ્યો છે ! અહો કેટલી બધી વિચિત્રતા !! બન્ને તેજ: પેજસ્વરૂપ હોવા છતાં એક જ સમયે એકનો અભ્યદય જ્યારે બીજાનો અસ્ત ! એકને સંપત્તિ અને બીજાને વિપત્તિ પ્રાપ્ત થઈ છે ! એ પણ એ જ સૂચવે છે કે અમારી પેઠે દરેક મનુષ્યની શુભ કે અશુભ દશાનું પરિવર્તન ચક્ર ફર્યા જ કરે છે. એક શાયરે કહ્યું છે કે –
अनगिन अघातों को सह मिट्टीका घडा हुआ है। अनगिन झंझावातोंको सह वृक्ष खडा हुआ है।
अनकल स्थितियोंको तो सभी सह लेते है। अनगिन प्रत्याघातोंको सह आदमी बडा हुआ है।