________________
૫૬ : આત્મિક નિબંધ ઘેરી છાપને લીધે અંતરંગમાં “આ શું?”, “આમ કેમ અને શા માટે?” “તે શું હશે?” વગેરે પ્રશ્નોથી આત્મા ઘેરાય છે અને સમાધાન માટે પરમ જિજ્ઞાસાથી ઉહાપોહ કરતાં કરતાં ઊંડા ચિંતનમાં પડી જાય છે. ચિંતનની ગુફામાં પ્રવેશતાં જાણે થાક લાગે હેય ને ઊંઘમાં પડી જવાય અથવા જાણે ધક્કાની કળ ઊતરી ગઈ હોય ને શાંતિમાં ડૂબી જવાય તેમ તે બાહ્ય વાતાવરણની અસરથી મુક્ત થઈ સ્થિર, શાંત અને શૂન્ય થાય છે. તેવી સ્થિરતાવાળી સ્થિતિમાં પૂર્વભવમાં બનેલા પ્રસંગની સ્મૃતિ આવી, તાદશ્ય ચિત્ર ખડું થાય છે અને પ્રશ્નરૂપ કોયડાને સુખદ ઉકેલ મળી આવે છે.
આત્મજ્ઞાન થયા પછીનું જાતિ સમૃતિજ્ઞાન ઘણું કરીને વહેલા અથવા મેડા થાય જ છે અને તે સહજપણ આવે છે. લગભગ દરેકને પૂર્વે પોતે કેણ હતો? કોના સંબંધમાં કેવી રીતે હતે? પોતે શું કર્યું હશે? ધર્મારાધન, લેકે પોગી સત્કાર્યો વગેરે કેવાં કર્યા હશે ? એ આદિ ભા થયા હોય છે. તેથી તે પ્રકારનાં કર્મો બંધાઈ, નિકાચિત થઈ ઉદયગત થાય છે ત્યારે પૂર્વે અનુભવેલા પ્રસંગો અને તેની વાત સ્મૃતિમાં આવે છે જે સદગુરુને નિમિત્તથી પિતાને જ્ઞાન થયું છે, તે ગુરુદેવ સાથે પિતાના પૂર્વ સંબંધો કેવા પ્રકારના હતા એ વગેરે વિગતનું જ્ઞાન તેને થાય છે. સંસાર સગપણના સંબંધો, સત્સંગસંબંધે, પારમાર્થિક સંબધે જેમ હતા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
