________________
૨૦૬ : આધ્યાત્મિક નિબંધ સ્વરૂપ જ્ઞાની કરતાં જ્ઞાનમાં વધારે પ્રેમ (રાગ) રાખવાથી શુષ્કજ્ઞાની કે વાચાજ્ઞાની થઈ જવાય છે અને તેથી પરમાર્થ માગની પ્રાપ્તિ માટેની ચગ્યતા કચાશવાળી થાય છે. પ્રેમ વિનાના તે શુષ્ક જ્ઞાનથી આત્મામાં જે ફળ થવું જોઈએ તે તે થતું નથી માટે તેને શૂન્ય કહ્યું, નિષ્ફળ કહ્યું, તો પછી જ્ઞાન માટે શું? તો તે સંબંધે તેઓશ્રી કહે છે :
ભક્તિ જ્ઞાનનો હેતુ છે, જ્ઞાન મોક્ષને હેતુ છે ભક્તિના બળે જ્ઞાન નિર્મળ થાય છે. નિર્મળ જ્ઞાન મોક્ષને હેતુ થાય છે. સંપૂર્ણ જ્ઞાનની આવૃત્તિ થયા વિના સર્વથા મોક્ષ હોય એમ મને લાગતું નથી, ગામને જયાં સંપૂર્ણ જ્ઞાન હોય ત્યાં સવ ભાષાજ્ઞાન સમાય એમ કહેવાની પણ જરૂર નથી. ભાષાજ્ઞાન મોક્ષને હેતુ છે તથા તે જેને ન હોય તેને આત્મજ્ઞાન ન થાય, એ કાંઈ નિયમ સંભવ નથી.” (વચનામૃત પ૩૦)
પરમ આત્માનુભવી અને જ્ઞાનાવતાર પુરુષના નિર્મળ હૃદયમાંથી નીકળેલા આ અનુભવવચનોથી ઉપરના પ્રશ્ન સંબધે સર્વ સમાધાન થઈ ગયું હશે. ભક્તિ, પ્રેમ એ જ્ઞાનનો હેતુ છે. પરમ પવિત્ર ભક્તિમાતાના ઉદરમાં રહેલ નિર્દોષ જ્ઞાનરૂપ સુંદર બાળકનો જન્મ થાય છે. તે વહાલા બાળકને પ્રેમભક્તિમાતા પિષણ આપી ઉછેરે છે, મોટું કરે છે. આથી ભક્તિમાતાની સહાયના બળથી જ્ઞાન પુત્ર ઉત્તરોત્તર વિશુદ્ધ અને નિર્મળ થતો જાય છે. અંતે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
WWW
