________________
પ્રેમ અને પૂર્ણતા : ૧૮૩ ઈત્યાદિ વિપરીત દેખાતી લાગણીઓ પણ પ્રેમનું વિકૃત સ્વરૂપ હાઈ પ્રેમમાં સમાઈ જાય છે, આ પ્રમાણે કહેવાની પાછળ આશય કદાચ એમ હશે કે દ્વેષાદિ ઉત્પન્ન થવાનું કારણ તે અંતરમાં પાતા માટે રહેલે પેાતાના પ્રેમ ( મેાહ ) છે અને એ પ્રેમના પાષણ સામે અતરાય નાખનાર પ્રત્યે અન્ય વિશધી લાગણીઓને આશ્રય સ્વ પ્રત્યેના પ્રેમના રક્ષણ અર્થે લેવાય છે અથવા લેવા પડે છે, ત્યાં પણ તેથી પ્રેમનુ જ આધિપત્ય છે. હવે આ વિચારશ્રેણિને અપક્ષપાત બુદ્ધિથી ને નિળ મતિથી વિચારતાં તેમાં કાઈ તથ્ય જણાતું નથી. પ્રેમ એ એક એવુ' અલૌકિક તત્ત્વ છે કે તે કાઈ ના વિરાધ કરતા નથી. પ્રેમ છે ત્યાં ભેદાભેદ નથી, પક્ષાપક્ષ નથી. પ્રેમ સા ચાહક છે, મલિનભાવને માફ્ક છે. પ્રેમ શાંતિના કારક છે, અશાંતિના દાહક છે, શ્રેણ સુખના પેાષક છે, દુઃખના સંહારક છે. આથી જે આશય અને હેતુ ઉપર જણાવ્યા તે મૂળમાં કૃષિત અને દોષરૂપ છે. એવી દષિત લાગ ણીઓને પ્રેમ સ્વરૂપની વિકૃતિ તરીકે કહેવી કે એળખાવવી તે હાસ્યાસ્પદ માત્ર નહી પણ દુ:ખદાયક લાગે છે. પ્રેમ તે એક ત્રિકાળી પ્રકૃષ્ટ શુદ્ધ દિવ્ય તત્ત્વ છે, તે એક માત્ર અમૃતવરૂપ છે, તે શુદ્ધ સ્વરૂપે શબ્દાતીત અને વધુ નાતીત છે. તેને તે જ રીતે ઓળખવા અને બહાર લાવી પૂર્ણપણે પેાતાને બનાવવા એ જ માનવમાત્રનુ' પરમ કર્ત્તત્ર્ય છે.
વળી કથારેક વ્યવહારમાં પ્રેમ લાગણી કરતાં ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
