Shripal Raja no Ras

SR No.: 005172
Original Sutra Author: N/A
Author: Sarabhai Manilal Nawab
Publisher: Jain Kala Sahitya Prakashan Gruh
Publication Year: 1960
Total Pages: 388
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 24 MB

Page 67

૫૮
શ્રીપાળ રાજાનો રાસ.
પણ તને એકલે જવા દેવાની નથી; કેમકે મારે તું જ એક મુંડી–પુંજી છે.” એ સાંભળી કુંવરે કહ્યું–“માજી! પરદેશની અંદર સ્ત્રી વર્ગનું પગબંધન હોય તો કાંઈ બની શકે નહિ. એ હેતુને લીધે આપ અહીયાં જ રહો અને કૃપા કરી શુભાશિષ આપિ એટલે આનંદ.” માતા પુત્રનાં સહેતુભર્યા કથન સાંભળી બેલી–“પુત્ર! કુશળતાપૂર્વક રહેજે, ઉત્તમ કામ કરજો અને ભુજાના બળવડે શત્રુઓને વશ કરી વહેલાં દર્શન દેજો. તથા સંકટ કટ પડે નવપદજીનું ધ્યાન ધર, રાત્રિની અંદર હમેશાં જાગૃત રહે અને દરેક વખતે દરેક કામમાં પણ સાવધાન–હુશીયાર રહેજે. તેમ જ સિદ્ધચકજીનાં અધિષ્ઠાયક (વિમળેશ્વર યક્ષ–ચકેશ્વરી દેવી વગેરે) દેવે તે તમામ દેવી-દેવતા તમને તમારા પંથને વિષે (મુસાફરીમાં) તમારું રક્ષણ કરે, એ જ સોદિત ખરા અંતઃકરણની મારી આશિષ છે.” આવી રીતની શીખામણ અને આશિષ દઈને માતાએ કુંવરના કપાળમાં કુંકુમનું તિલક કરી અક્ષત વગેરેથી વધાવા આપ્યા. તે વેળાએ પ્રયાણને માટે શબ્દ અને શકુન મનમાનતાંસારાં થયાં અને વિજ્યકારી વિજય મુહૂર્ત પણ આવ્યું. કવિ વિનયવિજયજી કહે છે કે આ શ્રીપાળ કુંવરને સુંદર રાસ રચ્યો તેના બીજા ખંડની પહેલી ઢાળ પૂર્ણ થઈ, તેમાં મેં એ જ બતાવ્યું કે જ્યારે જે વાતનો ઉદય થે લખેલ હોય ત્યારે જ તે થાય છે. એટલે સ્થિતિને પરિપાક થાય કે સ્થિતિના પરિપાક ઉદયથી જીવ ધર્મમાં જોડાય છે.
હવે મયણા ઈમ વિનવે, તુમશું અવિહડ નેહ, અલગી ક્ષણ એક નવિ રહે, તિહાં છાયા જિહાં દેહ. ૧ અગ્નિ સહેતાં સેહિલ, વિરહ દોહિલો હોય; કંત વિછાહિ કામિની, જલણ જયંતી જોય. કહે કુંવર સુંદરી સુણો, તું સામ્ પય સેવ; કાજ કરી ઉતાવળો, હું આવું છું હેવ. મન પાખે મયણા કહે, પિયુ તુમ વચન પ્રમાણ; છે પંજર સૂનું પડયું, તુમ સાથે મુજ પ્રાણ.
૪ અર્થ –હવે મયણાસુંદરી પતિદેવ પાસે આવી આ પ્રમાણે વિનંતિ કરે છે-“હે નાથજી! આપથી અવિચળ નેહ છે, માટે ક્ષણભર પણ હું જીદી નહિ રહું. આ આપના શરીરની છાયારૂપ સ્ત્રી તે ત્યાં આપ ત્યાં જ સાથે હોવી જોઈએ ! પ્રાણજીવન ! સ્ત્રીઓને અાિની જવાળા સહન કરવી સહેલી છે; પરંતુ પતિદેવને વિરહ-વિયોગ સહન કરવો પડે