________________
૨૦
શ્રીપાળ રાકનને રાસ.
થએલી સવારીના દેખાવ પિકી રાજાનું શરીર ઉંબરના થડ ઉપરનાં ચીરાએલાં છેડિયાં જેવું ફાટી ગએલું હતું, તથા તેના ઉપર છત્ર ધરનાર સતીને સૂપડા સરખા થઈ ગએલા કાનવાળો હતો માટે હે ચતુર પુરૂ! તમે કર્મની ગતિ તો જુઓ આ સંસારમાં કર્મો કરીને જ જીવને સુખ દુઃખ થાય છે પણ કર્મથી કઈ ટી શકતો નથી. તેમજ તેના ઉપર ચામર વીંઝનાર ધોળા કાઢથી ધળી થએલી આંગળીઓવાળો હતો, અને ખવાઈ ગએલા નાકને લીધે બીહામણુ શબ્દવાળા ઘેઘર સ્વરનો છડીદાર તેની નેકી પિકારી રહ્યો હતો, એવા ઠાઠ સહિત ઉંબર રાણે હતા. વળી તે ખરચર ઉપર સવારી કરેલા સાત કેઢિયાઓના પરિવાર સહિત, જેમ મૂળ તે કાળા અને વળી દાઝી ગએલા હોય એવા બાવળીયાઓના ઝુંડમાં દાઝી ગએલે આંબો જણાય, તેમ તે રોગગ્રસ્ત મંડળમાં રોગી ઉંબર રાણે જણાતો હતો. તેમ જ તે રાજાના પરિવાર પૈકી કેટલાક ટૂટાં, હૂંઠાં, ખોડા, ક્ષીણ, ખસિયલ, ખાંસીવાળા, દાદરવાળા અને કંગાલ જેવા અંગ ઉપાંગ હીન થવાથી બનેલા હતા. એકના મુખ ઉપર માખીઓ બણબણી રહેલી છે, તો એકના મુખમાંથી લાળ જ ટપકી રહેલી છે, તે એકના શરીર ઉપર ચાંદા ચગચગી રહેલાં છે, તે એકના માથા ઉપરથી વાળ જ જતા રહેલા છે. આવો પરિવાર હતો.
–૧ થી ૫ ચહુટા માંહે ચાલતાં રે, શેર કરે સય સાત; લોક લાખ જેવા મિલ્યાં રે, એહ કિ ઉતપાત. ચ૦ ક૦ ૬ ઢેર ઘસે કૂતર ભસે રે, ધિક ધિક કહે મુખ વાય; જન પૂછે તમે કોણ છો રે, ભૂત કે પ્રેત પિશાચ ? ચ૦ ક૦ ૭ કહે રોગી તુમ રાયની રે, પુત્રી રૂપનિધાન; તે અમ રાણો પરણશે રે, એહ જાયે તસ જાન. ચ૦ ક. ૮ નગર લોક સાથે થયાં રે, કેતુક જેવા કાજ;
ઉંબર રાણો આવિ રે, જિહાં બેઠા મહારાજ. ચ૦ ક. ૯ અર્થ –પિતાના રાજાને રાજકન્યા મળવાના ઉમંગમાં મલકાએલા તે સાતસે જણ ચહટામાં ચાલતાં સેર બકોર કરી રહેલા હતા. એ સાંભળી લા લેક તેમના જોવાલાયક તમાસાને જેવા એકઠાં થઈ ગયાં અને વિસ્મય થઈ વિચારવા લાગ્યા કે-“અરે આ તે શો ઉત્પાત છે!! ” જે એને જોઈ ઢોરે ભડકીને ભાગે છે, અને તરાં ભસે છે, અને જોનારાં લેકે ધિકકાર ઉપર ધિક્કાર દઈ તેઓને પૂછે છે કે-“અરે! તમે કોણ છે? ભૂત છે? પ્રેત છે? કે પિશાચ છે ?” આના ઉત્તરમાં એક રોગીએ જવાબ આપે કે-“અમે ભૂત, પ્રેત કે પિશાચ નથી, પરંતુ તમારા રાજાની જે રૂપના ખજાના સરખી કુંવરી છે, તેને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org