________________
ખંડ ચોથો
દાહા-છંદ.
ત્રીજે ખંડ અખંડ રસ, પુરણુ હુએ પ્રમાણ; ચાથા ખંડ હવે વવું, શ્રાતા સુા સુજાણ. શીશ ધુણાવે ચમકયા, રોમાંચિત કરે કંહ વિકસત નયન વદન મુદ્દા, રસ દિયે શ્રોતા તેહ. જાણુ જ શ્રોતા આગલે, વકતા કલા પ્રમાણ; તે આગલે ધન શું કરે, જે મગયેલ પાષાણુ. દર્પણ અધા આગલે, હિરા આગલ ગીત; મૂરખ આગલ રસ કથા, ત્રણે એક જ રીત. તે માટે સજ થઇ સુણા, શ્રોતા દીજે કાન; રીઝે તેને રીઝવુ, લક્ષ ન ભૂલે ગ્યાન. આગે આગે રસ ધણા, કથા સુણતા થાય; હવે શ્રીપાલચરિત્રના, આગે ગુણ કહેવાય. ( કવિ કહે છે કે) અખંડ સ સહિત ત્રીજો ખાંડ પ્રમાણપૂર્વક પૂર્ણ થયા. હવે હું ચોથો ખંડ વ યુ, તે હું સુજાણુ શ્રોતાજને ! તપે શ્રવણ કરી. શ્રોતાજન કુવા હવા જોઈએ ? જે અર્થપૂર્ણ વચન સાંભળી ચમત્કાર સાથે સાધુ ડેલાવવા લાગે, તથા શરીરનાં વડે રેશમરાય ઉભાં થતાં વિકસ્વર નેત્ર સહિત વન રાખે, તે શ્રોતા, વક્તા ( કહેનાર ) ને રસ આનંદ આપે. ( નહી કે મ તેમ શુન્ય ચિત્તથી જેતે કે નિદ્રા લેતા શ્રોતા, વક્તાના હ વધારે ! ) જ્યારે રસજ્ઞ શ્રોતા હોય ત્યારે વક્તાની કળા ખ્યાલમાં આવે છે; પરંતુ જો શ્રોતા મગસેલિયા પથરા જેવા કે જે વર્ષાઢના જળના ધોધમાં પડચા છતાં પણ જેવાને તવા રહે, અર્થાત કઠોર હૃદયવાળે શ્રોતા હોય તા સુંદર વાકથ પ્રવાહથી પણ પલળતા નથી. આંધળા આગળ સુંદર પણ ધરવું, મહેશ પાસે સુંદર ગીત ગાવાં અને મૂરખ આગળ રિસક કથા કહેવી એ તદ્દન નકામી છે; કેમકે ભૂખને પ્રતિબંધ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
ગ્
૩
પે
www.jainelibrary.org
