Shripal Raja no Ras

SR No.: 005172
Original Sutra Author: N/A
Author: Sarabhai Manilal Nawab
Publisher: Jain Kala Sahitya Prakashan Gruh
Publication Year: 1960
Total Pages: 388
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 24 MB

Page 178

ખંડ ત્રીજો.
૧૩
મંડપ ગૃપ મંડાવી, રાધાવેધ વિચાર; પણ નવિ કે સાધી શકે, પણ સાધશ કુમાર ઈમ નિસુણી તે ભટ્ટને, કુંડલ દેઈ કુમાર; યણી નિજ વાસે વસી, ચાલ્યો પ્રાત: ઉદાર. પહોતો તે છેલ્લાગપુર, કુમર દષ્ટિ સબ સાખી; સા રાધાવેધ તિહાં, હાર મહિમ ગુણ દાખી. જયસુંદરીયે તે વર્યો, કરે ભૂપ વિવાહ; તાસ દત્ત આવાસમાં, રહે સુજશ ઉછાહ.
૧૪ અર્થ - રાજાના પ્રશ્ન સંબંધી ઉત્તરમાં પાઠકે કહ્યું કે “હે રાજન ! જયસુંદરી જે વેળા મારી પાસે વિદ્યાભ્યાસ કરતી હતી તે વખતે રાધાવેધ સાધવાની કળા સંબંધી સ્વરૂપ મને (કુંવરીએ) પૂછ્યું હતું, જેથી મેં તે કળ સાધવા માટે યોગ્ય રીતે વર્ણન કરી બતાવ્યું હતું એટલે કે-એક થાંભલાની ઉપર આઠ ચક ગોઠવવા તે પૈકીનાં ચાર ચક જમણી બાજુએ સવળાં ફરે અને ચાર ડાબી બાજુએ અવળાં ફરે તે આઠે ચકના આરાના છિદ્રની ઉપર રાધા નામની લાકડાની બનાવેલી પૂતળી બેસાડવી અને તે સ્તંભની નીચે એક તેલની કઢાઈ ભરી રાખવી. તે કઢાઈમાં ઉપરની રાધા નામની પૂતળીનું પ્રતિબિંબ લક્ષમાં લઈ જોઈને અમુખ એટલે પોતાનું મુખ નીચું રાખી ને ઉંચે બાણ નાખે તે એવી યુક્તિાથી નાખે કે ઉપર રહેલી પૂતળીની ડાબી બાજુની આંખને વિધી નાખે, તે સુજાણ પુરુષ રાધાવેધ સાધનાર કહેવાય અને એ કળા ધનુર્વેદ કે જે ચાર વેદના અંતગત છે છતાં ઉંચા પ્રકારની કળા છે તેને ઉત્તમ પુરુષ હોય તે જ સાધી શકે છે; નહીં કે મૂઢ પુરુષ સાધી શકે ! આ પ્રમાણે મારા મુખેથી રાધાવેધ સંબંધી બીન જાણી હે રાજન ! આપની પુત્રી જયમુંદરીએ પ્રતિજ્ઞા કરી છે કે જે રાધાવેધ સાધશે તે જ નરને હું વરીશ પણ બીજાને કદી વરીશ નહિ; માટે મોટો મંડપ તૈયાર કરી રાધાવેધની રચના સંબંધી ગોઠવણ કરે કે જેથી જયસુંદરીના લાયક વર પ્રાપ્ત થાય. આ પ્રમાણે પાઠકે રાધાવેધ પ્રબંધ કર્યો. જેથી રાજાએ તે જ મુજબ રાધાવેધની રચના કરી છે. પરંતુ હજુ સુધી કોઈ પુરુષ તે રાધાવેધની કળામાં ફતેહ મેળવી આ કુંવરીની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરી શકય નથી, પણ હું આ અનુભવ ઉપરથી માનું છું કે તે કળા આપ અવશ્ય સાધી કુંવરીની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરી શકશે !”
આ પ્રમાણે કુંવરે અંગભટ્ટનું મંગળ વરદાયી વચન સાંભળી તેની વધામણીમાં તેને