________________
(४२) लोकप्रकाश ।
[ सर्ग २ मतिश्रुतावधिमनःपर्यायकेवलान्यपि। मत्यज्ञानं श्रुताज्ञानं विभंगज्ञानमित्यपि ॥ ५४ ॥ अचक्षुश्चक्षुरवधिकेवलदर्शनानि च । द्वादशामी उपयोगा विशेषाज्जीवलक्षणम् ॥ ५५ ॥ युग्मम् ।। उपयोग विना कोऽपि जीवो नास्ति जगत्रये। अक्षरानन्तभागो यद्वयक्तो निगोदिनामपि ॥ ५६ ॥ . तं चाक्षरानन्तभागमपि त्रैलोक्यवर्तिनः। न शक्नुवन्त्यावरितुं पुद्गलाः कर्मतां गताः ॥ ५७ ॥ एषोऽप्यात्रियते चेत्तत् स्याज्जीवाजीवयोर्न भित् । अक्षरं त्विह साकारेतरोपयोगलक्षणम् ॥ ५८ ॥
खेर्यथातिसान्द्राभ्रच्छन्नस्यापि भवेत्प्रभा। कियत्यनावृता रात्रिदिनाभेदोऽन्यथा भवेत् ॥ ५९ ।। इयं चाल्पीयसी ज्ञानमात्राद्यसमये भवेत् ।
अपर्याप्तनिगोदानां सूक्ष्माणां क्रमतस्ततः ॥ ६॥ भने (१) भतिज्ञान (२) श्रुतज्ञान (3) अवधिज्ञान (४) मन:पर्यज्ञान (५) शान* (६) भतिमज्ञान (७) श्रुतमज्ञान (८)
विज्ञान (C) अन्य क्षुहशन (१०) यक्षुदर्शन (११) अवधिहीन तथा (१२)वणशन-मार मारनामेने उपयोग'छे से ' '.
भानु विशेष क्षण. ५४-५५.
ત્રણે જગતમાં “ઉપર” વિનાને કોઈ પણ જીવ નથી. કેમકે અક્ષરને અનન્તમ सानिगाह' नावाने पशु व्यत छ. ५६.
ત્રણે લોકમાં રહેલા કર્મપુગળે (પિતાના એકત્ર-સંયુક્ત બળે પણ) એ અક્ષરના અનન્તમાં ભાગને પણ આવરવાને શક્તિમાન નથી. ૫૭.
ધારો કે આવરવામાં આવે. તે પછી “જીવ”, “અજીવ એવો ભેદ રહે નહિં. અને Aaj (ज्ञान) तो साहारनिरा२ना - उपयोग' ३५ ' सक्ष'छ. ५८.
જેમકે (દષ્ટાન્ત (યો ): સૂર્ય અત્યન્ત ઘાટાં વાદળાંઓથી છવાયો હોય તો યે એની કંઈક પ્રભા તે અણછવાયેલી હોય જ. નહિં તે રાત્રી કે દિવસ પરખાય નહિં. ૫૯,
આ જ્ઞાનમાત્રા સૂક્ષ્મ “અપર્યાપ્ત ” નિદોને આદ્ય ક્ષણે અત્યન્ત અલ્પ હોય છે; * सापांय ज्ञान सभ्यत्वने साश्रयाने या छ. मात्रये (१-७-८) मिथ्यात्व माश्रयी छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
