Lokprakash Part 01

SR No.: 005154
Original Sutra Author: N/A
Author: Vinayvijay, Motichand Oghavji Shah
Publisher: Agamoday Samiti
Publication Year: 1929
Total Pages: 612
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 497

लोकप्रकाश ।
चक्रिणो येऽत्यक्तराज्याः प्रयान्ति नरकेषु ते । सप्तस्वपि यथाकर्मोत्कृष्टायुस्कतया परम् ॥ ८२ ॥
( ४६० )
तथोक्तं भगवतीशतक १२ नवमोदेशकवृत्तौ चक्रवर्त्तित्वान्तरनिरू पणाधिकारे-
जहोणं सातिरेगं सागरोत्रमं ति कथम् । श्रपरित्यक्तसंगाः चक्रवत्तिनो नरकपृथिवीषु उत्पद्यन्ते तासु च यथास्थं उत्कृष्टस्थितयो भवन्ति । ततश्च नरदेवो मृतः प्रथमपृथिव्यामुत्पन्नः तत्र च उत्कृष्टां स्थिति सागरोपम प्रमाणाम् अनुभूय नरदेवो जायते इत्येवं सागरोपमम् ॥ सातिरेकत्वं च नरदेवभवे चक्ररत्नोत्पत्तेः अर्वाचीनकालेन दृष्टव्यमिति ॥
[ सर्ग ७
श्रीहरिभद्रसूरिकृतदशवैकालिकवृत्तौ हैमवीरचरित्रे नवपदप्रकरणवृत्तौ च चक्रिणः सप्तम्यामेव अत्यक्तराज्या यान्ति इति उक्तम् ॥ त्यक्तराज्यास्तु ये सार्वभौमास्ते यान्ति ताविषम् । मुक्तिं वाथ सीरिणोऽपि ध्रुवं स्वर्मुक्तिगामिनः ॥ ८३ ॥ इति मतिः ॥ १३ ॥
પણ, રાજ્ય ત્યજયુ નથી એવા ચક્રવર્તીએ ઉત્કૃષ્ટઆયુષ્યવાળા હાઇ પાતાના કર્મને અનુસારે સાતે નરકામાં જાય છે. ૮૨.
આ સંબંધમાં ભગવતીસૂત્રના બારમા શતકના નવમા ઉદ્દેશમાં ચક્રવર્તી પણાના આંતરાના અધિકારમાં એમ કહ્યું છે કે:~
“ ४धन्यपणे सागरोपम थी ४६६ अधिक + + + + ” से देवी रीते ? उत्तर:“જેમણે રાજ્ય ત્યજ્યું નથી એવા ચક્રવતીએ નારકીમાં જાય છે અને ત્યાં જેવાં પેાતાનાં કર્મ એના પ્રમાણમાં ઉત્કૃષ્ટ કાળ પર્યન્ત સ્થિત થઇ રહે છે. ” આમ બાબત છે માટે નરદેવ એટલે ચક્રવતી મૃત્યુ પામીને પહેલી નારકીમાં ઉત્પન્ન થઇ ત્યાં ઉત્કૃષ્ટ સાગરોપમપ્રમાણુ સ્થિતિ लोगवी पुनः यवर्ती थाय छे. भाटे ' सागरोपम ' नी सार्थता तो सिद्ध यह वजी 'अधिक' ुधुं छे ते यवतींना लवमां रत्ननी उत्पत्ति पडेलानो ने आज ते अजने લક્ષમાં રાખીને કહ્યું છે.
શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ કરેલી દશવૈકાલિકસૂત્રની વૃત્તિમાં, તથા ‘ નવપદપ્રકરણ ’ ની વૃત્તિમાં “ રાજ્ય નથી છાંડયું એવા लय छे” मधुं छे.
જેમણે રાજ્યપાટ ત્યજયુ છે એવા ચક્રવતીએ દેવલાકમાં અથવા મેાક્ષમાં જાય છે. એજ પ્રમાણે ખળદેવા પણ સ્વગામી કે મેાક્ષગામી ાય છે. ૮૩,
હેમાચાર્ય કૃત વીરચિરત્રમાં ચક્રીઆ સાતમી નારકીએ