________________
ઉપસંહાર નવવિભાગવિભક્ત સંપદોની
યુક્તિયુક્ત સંકલના
આ જ ક્રમે પ્રેક્ષાવતની જિજ્ઞાસાપ્રવૃત્તિ હોય છે એ દર્શાવવા માટે, તેમજ એવા પ્રકારે વિશેષ પ્રણિધાનનીતિથી ભગવદગાણબહમાનસાર સમ્યગુ અનુષ્ઠાન હોય છે એ જણાવવા માટે. એમ ઉક્ત નવ વિભાગમાં સંપદાને ઉપન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે, એવું પ્રયોજનપ્રદર્શક રહસ્ય દર્શાવતાં આર્ષદૃષ્ટા પ્રજ્ઞાનિધાન મહષિ હરિભદ્રજી ઉપસંહાર કરે છે–
'इह चादौ प्रेक्षापूर्वकारिणां प्रवृत्त्यङ्गत्वात् अन्यथा तेषां प्रवृत्त्यसिद्धेः प्रेक्षापूर्वकारित्वविरोधात् स्तोतव्यसम्पदुपन्यास:।२१३
तदुपलब्धावस्या एव प्रधानसाधारणासाधारणरूपां हेतुसम्पदं प्रति भवति विदुषां जिज्ञासा तद्भाजनमेते इति तदुपन्यासः ।।१४
तदवगमेऽप्यस्या एवासाधारणरूपां हेतुसम्पदं प्रति परम्परया मूलशुद्धघन्वेषणपरा एते इति तदुपन्यासः।२१५
तत्परिज्ञानेऽपि तस्या एव सामान्येनोपयोगसम्पदं प्रति परम्परया फलप्रधानारम्भप्रवृत्तिशीला एते इति तदुपन्यासः।१६
'तत्परिच्छेदेऽपि उपयोगसम्पद एव हेतुसम्पदं प्रति विशुद्धिनिपुणारम्भभाज एते इति तदुपन्यासः।२१७
६एतद्बोधेऽपि स्तोतव्यसम्पद एव विशेषेणोपयोगसम्पद प्रतीति सामान्यविशेषरूपफलदर्शिन एत इति तदुपन्यासः।२१८
"एतद्विज्ञानेऽपि स्तोतव्यसम्पद एव सकारणां स्वरूपसम्पदं प्रति विशेषनिश्चयप्रिया एते इति तदुपन्यास:।२१९
एतत्संवेदनेऽप्यात्मतुल्यपरफलकर्तृत्वसम्पदं प्रतीति अतिगम्भीरोदारा एते इति तदुपन्यासः।२२०
एतत्प्रतीतावपि प्रधानगुणापरिक्षयप्रधानफलाप्त्यभयसम्पदं प्रति भवति विदुषां जिज्ञासा दीर्घदर्शिन इति तदुपन्यासः।२२१
१.अनेनैव क्रमेण प्रेक्षापूर्वकारिणां जिज्ञासाप्रवृत्तिरित्येवं सम्पदामुपन्यासः। एतावत्सम्पत्समन्विताश्च निःश्रेयसनिबन्धनमेते एतद्गुणबहुमानसारं विशेषप्रणिधाननीतितस्तत्तबीजाक्षेपसौविहित्येन सम्यगनुष्ठानमिति च ज्ञापनार्थ ॥२२२
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org