________________
વિશ્વની અસ્મિતા
૯૫૮
એમણે નવ નવલિકાઓ લખી. હવે એ બધી યે વેચાવા પર ઝઝમતું રહ્યું હતું. સામાન્ય રાબેતા મુજબ એ લાગી. મૂલ્ય પણ સંતોષકારક મળવા લાગ્યું, “ધ સેટરડે ઝેડા અંગે જ રહેતું. ખિસ્સામાં નાણાના ખણખણાટ સાથે ઇવનિગ પો? એમને બે નવલિકાઓ માટે એક હજાર જે મનુષ્ય એ કન્યાને પરણ્ય હતા એના દિલમાં નિરાંતડોલર આપ્યા. એક વર્ષ પહેલાં બારેક વર્તમાન પત્રોએ જીવી વર્ગ માટે કાયમને અવશ્વાસ : એક પ્રકારની વિરવૃત્તિ એ સાભાર પરત કરી હતી.
રહેવાની જ. એક ક્રાન્તિકારીની અટ્ટલ શ્રદ્ધાથી નહિ પણ ધિસ સાઈડ ઓફ પેરેડાઈઝ' ચમત્કારિક રીતે સફળ
એક ખેડૂતના ધૃવવાતા ધિક્કાર રૂપે સળગતી રહેવાની જ.
ત્યાર પછીનાં વર્ષોમાં મારા મિત્રોનાં નાણાં ક્યાંથી આવતાં થઈ. ફિ૪૨૯ડની બધી જ ધારણાઓની પાર ગઈ. આ
એનું મને આશ્ચર્ય થયા વિના રહ્યું નથી. એમનામાંથી કૃતિ અર્ધ આત્મકથાત્મક હતી. એમાં ફિઝરડે પિતાની
કે એ ઝાપટ મારી હારી પત્ની ખૂંચવી લીધી હોત એવા વિદ્યાલયની મિજબાનીઓ, જાહેર ખબરની પેઢી, ભાંગી
વિચારો પણ હવે આવ્યા વિના રહેતા નથી.” પડેલી રોમાંચકતા અને ત્રણ અઠવાડિયાના પિતાના મદિરાપાનને પણ આવરી લીધાં હતાં. સમીક્ષાઓમાં એમને મિશ્ર
આ યુવાન દંપતી ટૂંક સમયમાં જ પોતાની એકની આવકાર મળ્યો. વિવેચકે ને એમના સાહિત્યના પ્રકારનાં
એક પુત્રી કાન્સીસ પ્રાપ્ત કરી શકયું. ફિટઝરડની ઉડાઉ મિથ્યાડંબર, સાહિત્યિક અવતરણ અને ભાષાની ગંભીર ભૂલો
ને વિલાસી ભાવનાને સાકાર કરવા પ્રયત્નશીલ બન્યું. દાખવતાં કશી જ તકલીફ પડી નહિ પરંતુ એમાંના આનંદ :
એમના નાયકો ને નાયિકાઓની અતિશયોકિતભરી ભાવનાપ્રમોદ ને જો મને કઈ જ પડકારી શકયું નહિ. એડમંડ
એને એમણે વધારે વેગ આપે. એ સાક્ષાત્ સળગતું વિલ્સને કબૂલ કર્યું કે આ ગ્રંથમાં નવલકથામાં હોઈ શકે
યૌવન જીવી રહ્યા. ઉત્સવ માં જાણે પિતે રાજારાણી તરીકે એવી બધી જ ક્ષતિઓ છે પરંતુ એની અક્ષમ્ય ક્ષતિ એ છે ઉપસ્થિત થતાં હોય એમ તેમણે એટલી હદે ઘૂમવા માંડયું કે એ જીવી જવામાં નિષ્ફલ જતી નથી. સુખી નહિ પણ કે જાણે પિતે જ પિતાની કથાનાં કાલ્પનિક પાત્ર હેય. ઉ૯લાસભર્યું' આવેશયુક્ત વાતાવરણ આ ગ્રંથના પાનામાં ઠેર
ટેકસીમાં બેસી ફરવા નીકળતાં અશ્લીલ ઉરચાર કરતાં ઠેર જોવા મળે છે અને એને અતિ રેમાંચક અને વિદ્યાલયી
એમણે ન્યૂયોર્કની નામાંકિત યુક્તિએને પણ ચમકાવી જીવનનું સ્પષ્ટ દર્શન કરાવતી નવલકથા બનાવી દે છે. થોડા
મૂકી. તેઓ હાથ ચડે એ મદિરાગૃહમાં ઘૂસી જવા લાગ્યાં. દિવસોમાં તો એ ગ્રંથ વિદ્યાલયીઓના બાઈબલ જે બની
કઈ પણ નાટયમંડળીમાં વસ્ત્રો ઉતારી ઘૂમવા લાગ્યાં અને રહ્યો. અને એને લેખક “ટોરિડ ટ્રેન્ડીઝ: ગરમ વીશી”
ખાણુમાં “ચાસ્ટન” નૃત્ય કરવા લાગ્યાં. આગ લાગી છે સ્વીકૃત અગ્રણી, નીચા યુગને કવિ અને યૌવન પર ભાર
એવા ટેલિફોન કરતાં અને જયારે અગ્નિશામક કર્મચારીઓ મૂકનાર તરીકે બિરદાવવામાં આવ્યા. શેરબજારના ધૂમ સટ્ટાને
દેડી આવતાં ત્યારે એમના “ આગ ક્યાં લાગી છે” એવા એ સુવર્ણયુગ હતો. રાજકીય ભ્રષ્ટાચાર પૂરી રીતે ફાલ્યો
પ્રશ્નના ઉત્તરમાં “અહી” એમ કહી ઝેલ્ડા પિતાના વક્ષઃ હતો. દારૂનો વ્યાપાર કરતાં જામી પડેલા વ્યાપારીઓ
સ્થળ પ્રતિ અંગુલિનિર્દેશ કરતી. પુખ્ત વયના ઉલ્લાસને અણગમતા પ્રતિબંધક કાનૂનને છડેચોક ભંગ કરતા હોવાથી
આ એટલે બધે અતિરેક હ; અક૫ શમણને એટલે મદિરાપાનની મહેફિલ પણ જામતી હતી. અને ફિઝરડ
બધે ઉલાસજનક સાક્ષાત્કાર હતો કે એલેકઝાન્ડરે વિશ્વ એમન તેજસ્વી પ્રતીક હતા. આ સુવર્ણ કિશોરના ઝળકતા વિજય પછી જેમ વિષાદદગા૨ કાઢયા હતા એમ ફિઝરડ ભાવિની પ્રતીતિ થતાં જ ઝેડા ન્યૂયોર્ક આવી અને ઈ.સ.
પણ એના પડઘા પાડતા. એક વાર ફિફથ એવન્યુ પરથી ૧૯૨૦ ના એપ્રિલની ત્રીજી તારીખે ફિટઝરડ ને ઝેડાના
અશ્વ પર પસાર થતાં ફિટઝરલ્ડને વિજય ને વિનાશન લગ્ન થયાં.
વિરોધાભાસ સ્પશી ગયો અને એમણે લખ્યું, “હારે જે ઘણાં વર્ષો પછી એમણે ગરીબાઈની ભયંકર મર્યાદાને જોઈતું ઉg 1 બે
જોઈતું હતું તે બધું જ હને મળી ગયું છે. આ સુખી ઓ અને સંપત્તિની એથી યે વધુ ભયંકર શક્તિઓ પર હું કદી થઈ શકવાનો નથી એવું હું જાણું છું. તેથી હે એકોક્તિ રચી કાઢી હતી. પૈસાનું આક્રમણ સદેવ એમના આ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org