________________
૯૫૬
વિશ્વની અસ્મિતા
એક. કોટ કિટઝરડે કાઢયો હતો. ઈ. સ. ૧૮૯૬ના વાતથી એમને નૈસર્ગિક રોષ પ્રગટ તેથી એ દલીલો સપ્ટેમ્બર મહિનાની થી તારીખે એમને જન્મ. મીનેસોટા- કરવા બેસી જતા. સત્તરમે વર્ષે એમણે પ્રિન્ટનમાં પ્રવેશ. માં સેઇન્ટ પિલ ખાતે. એમના માતૃપક્ષે હરના એક પિત- મેળવ્યો ત્યાં પણ પરિસ્થિતિ કાંઈ વધારે સુધરી નહિ. રાઈના માનમાં ગૌરવભેર એમનું નામ પાડવામાં આવ્યું સ્નાતક નહિ થઈ ચૂકેલા સાહિત્યકારોમાં એ ભળતા. ખાસ ફ્રાન્સીસ કોટ કે ફિઝરાલ્ડ. કુટુંબ કુલીન પણ ત્રાસદાયક કરીને હોન પીલ બિશપ તે જીવનભરના નિકટના સાથી. ગરીબાઈમાં દિવસે વિતાવતું. એમના પિતા પરાજિત મધ્યમ બની રહ્યા અને એડમંડ વિલસન જુનિયર તો એમના વર્ગના માનવી હતા. સ્કોટ દશ વર્ષના થયા ત્યાં એમના સાહિત્ય પ્રેરક અને સાહિત્ય સાધક બની રહ્યા, ન્યૂમેનમાં પિતા નોકરી ગુમાવી બેઠા. ત્રીસ વર્ષ પછી જ્યારે ફિઝ- કરેલી ભૂલનું એ અહીં પુનરાવર્તન કરવા માગતા નહોતા, ૨૯૭ને પિતાના પરાજયની ખાતરી થઈ ચૂકી ત્યારે એમને એટલે એમણે ફુટબેલ ખેલવા પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ એમની, યાદ આવ્યું કે એમના પિતાએ આપત્તિના સમાચાર કહ્યા ઊંચાઈ માંડ પાંચ ફટ ને સાત ઈય હતી અને એનું ક્ષુલ્લક ત્યાર પહેલાંથી એમને આફતની આગાહી થઈ ચૂકી હતી. એકસે ને પાંત્રીક શેર વજન એમને ‘નવી ટકડી” માં ય
એ દિવસે સવારે એ બહાર ગયા હતા. પ્રમાણમાં એ ઠીક સ્થાન અપાવી શકે એમ નહોતું. પરંતુ પોતાની સર્જનાત્મક ઠીક યુવાન હતા. શરીરમાં શક્તિના કુવારા ઊડતા. આમ શક્તિઓ દયાનમાં લઈ એમણે રંગભૂમિ પ્રતિ કદમ માંડયાં. વિશ્વાસ પણ એટલો જ હતું. પરંતુ એ ઘેર આવ્યા ત્યારે “ટ્રાયંગલ કલબ” માટે એમણે એક નાટિકા લખી કાઢી. ભાંગી પડયા. એમની આવશ્યક આકાંક્ષા નષ્ટ થઈ હતી. કલાકાર તરીકે તે એ કદી જોડાયા જ નહોતા. વર્ગમાં એમનો હેતુ નિબ્બાનું બન્યો હતો. એ બાકીના દિવસો એમનો ક્રમાંક એટલો તો નીચે રહેવા લાગ્યો કે અભ્યાસ નિષ્ફળતામાં જ ગુજારવા જ સજાયેલા હતા. “પરાજય ને ક્રમ બહારની ઈતર પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવા પર પ્રતિબંધ. આપત્તિ : સંપત્તિ ને ગુમાનની બે જોડિયા કથાવસ્તુ ફિટ્ઝ- મૂકવામાં આવ્યો. પરંતુ પ્રકાશન ખાતાએ એમનાં પિોશાક૨૭ કડવાશભરી વિવિધતાથી જીવનભર આલેખતા રહ્યા. ચિત્ર “પ્રિન્સટનના નવા નાટકમાં ભાગ લેનાર અતિ સુંદર ત્રીશીના અંતભાગમાં એમણે પોતે જ લેખક જહોન ઓ અભિનેત્રી” તરીકે સર્વત્ર વહેચાયાં.... હારાને કહ્યું હતું: “અર્ધ શ્યામ આઈરિશ ને અર્ધ વૃદ્ધ
- એક રજાઓમાં એ ઘેર આવ્યા ત્યારે પહેલી જ વાર અમેરિકન સામગ્રી : રાબેતા મુજબ અતિશયોક્તિભરી પૂર્વજોના
એ પ્રેમમાં પડયા. ત્યારે એમની વય ઓગણીસ વર્ષની હતી. દંભ સાથેની....ગાંડા : દોઢ ડાહ્યા અને પ્રતિઘેલા વાતાવરણમાં
એ છોકરીનું નામ ગ્રીનેત્રા કિંગ. હજી એણે વીશી પણ જન્મ પામી મેં કેવળ સીધી હીનતાનો ભાવ જ કેળવ્યો
વટાવી નહતી. અવળે ચીલે ચઢી ગયેલી, લાડમાં ઊછરેલી, છે...મેં મારું યૌવન પણ રસેડાની દાસીઓ આગળ આળેટી
શ્રીમંત ને અતડી. ફિઝરડના શ્રેષ્ઠ જીવનકથા લેખક અને વિક૯પે મહાન વ્યક્તિઓનાં મકાન કરી ગાળ્યું છે.
આર્થર મિઝેનેરે એને સુંદર જાદુભરી કુમારિકા કહી છે. ફિઝરલડ કુટુંબ ગરીબ હતું. છતાં સ્કેટ એમની એ નિરાંતજવી હતી. ફિટ્ઝરડને તે અવશ્ય એમ લાગતું. માતાના લાડકવાયા સંતાન હતા. એમની એક માસીએ કારણ કે એ કલ્પનાશીલ હતા. એમની કુલીન ગરીબાઈ અને. ફિટ્ઝરલને ન્યૂ જસીની ફેશનેબલ ડિંગ સ્કૂલમાં અસ્થિરતા એમ ક૯પવા વધારે પ્રેરતી. બિલકુલ જાણી ન્યુમેન- માં પ્રવેશ મેળવી આપે. પરંતુ ત્યાં ફિઝરડ બૂઝીને એ સર્વત્ર વિજય મેળવતી છતાં એ ખાસ અસ્પષ્ટ લોકપ્રિય ન થયા. એ ખૂબ જ સહામણા હતા. એમનું ને સ્વતંત્ર રહેતી. આ છોકરીને ફિઝરડ પોતાની પેઢીની વામનું કાડું: સુંદર અપાંગે, ગેરુબદન, ચમકતો આદશ કન્યા ઠરાવવા માગતા હતા. શાણી ને અનુભવી સંધર કેશકલાપ અને તેજસ્વી નીલવર્ણા નયનો એમને કુમારિકા. જીવનના છેક અંત સુધી ગ્રીનેવાના વિચાર લગભગ ઐણું સૌંદર્ય અપી જતાં. એમણે ફુટબોલ રમવા એમનાં નયનમાં આંસુનું પૂર ઉભરાવતા. છૂટા પડયા પછી સાક ઈનકાર કરી દીધો. એ તો આજનમ ચર્ચા કરનાર વીસ વર્ષ બાદ જ્યારે ફિઝરડે ગ્રીવાને હોલીવુડમાં હતો. જે મળે તેની સાથે ચર્ચાએ ચઢી જતા. શ્રીમંત ફરીથી જોઈ એ પેલી કલ્પનામૂર્તાિના પ્રેમમાં પુનઃ પડવી. વિદ્યાથીઓની શાળામાં પિતે ગરીબ વિદ્યાથી હતા એ એમનું રોમાંચક પ્રકરણ કદી આકાર ધારણ કરી શકયુ”
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org