Page Text
________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
૯૩૯
લાગેલું. વફ સાચા હતા. એ એક અતિ વિકસિત અનન્ત કથાનો આરંભ કરવાનો વિચાર કર્યો હતે. પરંતુ જે પ્રવેશિક લાંબી કથાના સ્વરૂપમાં પરિણમી. ‘અમેરિકામાં રાત્રિ ને પ્રકરણ લખાવાનું હતું એના જ એક લાખ શબ્દો થઈ ગયા. અંધકાર વિષે મેં લખ્યું. દશ હજાર નાનાં ગામડાંમાં આખો એક ગ્રંથ બની ગયો અને છેવટે એને પડતો મૂકે નિદ્રાવશ વ્યક્તિઓનાં વદનનું આલેખન કર્યું. નિદ્રાની પડયો. “ આ હિંસક કતલથી મારા પ્રાણ કંપી ઊઠયા’ ભરતીનો ખ્યાલ આવે. અંધકારમાં સરિતાએ કાયમ કેવી ગુફે લખ્યું છે “હારુ દિલ લાગ્યું હતું એવા કેટલા બધા રીતે વહ્યા કરતી એ દાખવ્યું. દશ હજાર માઈલ લાંબા સોહામણા વિચારોની આવી કારમી કતલથી મારો આત્મા સમુદ્ર કિનારા પર અથડાતા ભરતીના તરંગેના અવાજો મેં સંકેલાઈ ગયે; પરંતુ એમ કર્યા વિના છૂટકં જ નહતો. નોંધ્યા. વળી ચંદ્રને પ્રકાશ અરણ્ય પર કેવી રીતે છવાઈ અને અમે એ કાપકૂપ આખરે કાયમ રાખી, પચાસ હજાર જતે અને બિલાડીનાં ઠંડા નયનોમાં ચમકતી પીળાશ શાદે આવરી લેતાં પ્રકરણાને દશ-પંદર હજાર શબ્દોમાં કેવી રીતે પ્રેરી તેનું વર્ણન કર્યું. હે મૃત્યુ અને નિદ્રા બનાવી દેવામાં આવ્યાં. અને આ નાછૂટકાની આવશ્યકતા વિષે લખ્યું. અને આપણે જેને શહેર કહીએ છીએ એ આખરે સ્વીકાર કરી મેં મારી આગવી નિર્દયતા વહોરી જીવનના કથારૂપ ખડક વિષે લખ્યું. ઓકટોબર, રાત્રિ લીધી. ને એક બે વખત તે મારા સંપાદક મંજૂર કરવા દરમ્યાન ગડગડાટ કરતી ટ્રેઈન, વહાણે અને સવારે રાજી ન હોય એવી કાપકૂપ પણ કરી નાખી. ગ્રંથને અંત નજરે પડતાં સ્ટેશન, બંદર પરના માનવીઓ અને નૌકા- નજીક ભાસ્યો ત્યારે પણ વુલ્ફ એને પ્રકાશકને સુપ્રત કરવા ઓને વ્યવહાર પણ મેં આલેખ્યો.”
રાજી નહોતા. હજી યે એમાં વિગતેની વિગતો ખડકવી
હતી. જીવનને પોતાના પ્રસંગના વણાટમાં પૂરો પૂર પ્રવાહ ઈ.સ. ૧૯૩૧ માં વુલ્ફ અમેરિકા પાછા વળ્યા. ત્યારે
ઠાલવી નાખવાની એમની ઈરછા હતી. હંમેશાં કંઈ વધારે પણ એ જીવનની વિશાળ વાનગીઓ જ નહિ પરંતુ વિનાશ
લખવાનું રહી જાય છે એમ જ એમને લાગ્યા કરતું. એ પામતી નાની નાની વિગતે ઝડપતા જ રહ્યા. મનુષ્યના માનસ
કહેવાની એમને ખાસ આવશ્યકતા જણાયા જ કરતી. પટારામાં પટ પર વારંવાર ચમકી જતા પ્રકાશનાં કિરણોની નાની નાની ઝાપટો નોંધી. એકાદ વાર સાંભળેલો અવાજ, દીઠેલું
પૂરેલાં હજાર પાનામાં કઈક ઉમેરણ કરવાનું તો રહી જ
જતું. એકવાર વુલફ શિકાગો ગયા હતા. એમની ગેરને અદશ્ય થયેલું વદન, સૂર્યકિરણ આવ્યું ને ગયું એ માર્ગ,
હાજરીને લાભ લઈ સંપાદકે લેખકની ગેરહાજરીમાં ગ્રંથનું ડાળ પર ફડફડાટ કરતાં પર્ણો, પથ્થર, પાંદડું, બારણું
સંપાદન કરતાં કાપકૂપ કરવાની તકનો લાભ ન ઉઠાવ્યો. કશું જ બાકી ન રાખ્યું. દક્ષિણ ધ્રુકલિનના આસીરિયાનાં
હોત તે એ ગ્રંથ કદી પ્રગટ જ ન થયો હોત. પરકીન્સ વાસમાં ભયવિનાના ફલેટમાં બેઠાં બેઠાં બુફે પિતાના નાયક, વિશાળ પિટીઓમાં ચોપડા અડકતા યુજિન ઘેન્ટના
હસ્તપ્રત છાપવા મોકલી આપી. વુફે કહ્યું, “હજી રે
એની પાછળ છ મહિના વધારે કામ કરવું છે ત્યારે પર જીવનનાં પાને પાનાં ખડકળ્યાં. છતાં એ ગ્રંથનો અંત આણી શકયા નહિ. પરકીન્સ કઈક વાર કોઈ પ્રસંગમાં કાપકૂપ
કીન્સ સાફ સુણાવી દીધું: “તમે ફલેબટ જેવા સંપૂર્ણ
તાના શોખીન નથી.” ફલેબર્ટ સતત સુધારા વધારા કરવાનું સૂચવતા. ૩૯ફ કર્તવ્ય સમજી એમની વાત કબૂલ
કર્યા જ કરતા. એમનું કામ તો એમના ગ્રંથ લખવાનું છે. રાખતા. પરંતુ બ્રેકલીન પાછા ફરતાં એમને કેાઈ મહત્ત્વના
છેવટે વુલ્ફ પ્રફમાં પોતાના સુધારા વધારા કરી સંતોષ ફકરાને વિચાર આવી જતે અને એ કાગળમાં ત્યાં સુધીમાં
મા, છ વર્ષ સુધી પિતાની યુ જન ઘાટની આ કથા તે કાપકૂપ કરેલા ભાગ કરતાં બેવડો વધી જતો.
સતત લખ્યા પછી ઈ.સ. ૧૯૩૫ના માર્ચ મહિનામાં પરકીન્સની સહાયની એ વારંવાર કાપકૂપ કરતા. છતાં “સમય ને સરિતા' પ્રગટ થઈ. દશ લાખેક શબ્દોને એમને ગ્રંથ સામાન્ય નવલકથા કરતાં સરાસરી બાર ગણે લાંબે જણા અને ટોલ્સ્ટોયના “ યુદ્ધ એને કે આવકાર મળશે એનો એમને વસવસે હતો. ને શાંતિ’ કરતાં બમણા કદનો તે રહેતે જ, વજિનિયામાં મેં મારી જાતને એક દયાજનક મૂખ તરીકે વિનાશક રાત્રે રેલવે ટ્રેઈનના પ્રવાસના વર્ણન સાથે પિતાની નવલ- રજૂ કર્યો છે એમ મને લાગ્યું. જાણે મારામાં બુદ્ધિ જ
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |