________________
વિશ્વની અસ્મિતા
નારી વિહોણા નર” શીર્ષકમાં હેમિંગ્વએ દાખવ્યું છે તેમ અને ગજબ નિષ્ફળતાઓ. વિરાટ અમેરિકન નાયકની પર ખરેખર પુરુષ સાથે જ ભાગીદારી કરતા જણાય પ્રતિકૃતિ તરીકે ખપી શકે એ માનવી. ઘટ્ટ-શ્યામ કેશછે. વિવેચકોએ મુખ્યત્વે તો હેમિંની વિચારોની અલ્પતા કલાપ. અંગાર ઝરતાં નયન. સાડા છ ફટને લિ બનિયન. અને એમના મૃત્યુના અડગ પ્રતીક વિરુદ્ધ વાંધો ઉઠાવ્યે પ્રત્યેક વસ્તુ રાક્ષસી કદમાં ૨ચનાર કારીગર. આચનાના છે. હત્યારાને હત્યા પામનાર વચ્ચે એ રહસ્યમય અર્થ સાધવા આછા મમરને પણ તક આપનાર. સમયના વહેણુથી અકમળે છે. વૃષભ અને મેટેડ, મનુષ્ય ને માટીને કઈ વિધિ- બાયેલો અને એકલતા અને ખોવાઈ જવાની ભાવનાથી સરના મૃત્યુ પ્રેમમાં અન્ડની વિભોરતામાં સાંકળી લેવા ભયભીત થયેલે. ૩૮ વર્ષની વયે પહોંચતા તે હરિશરણ માગે છે.
થનાર આ લેખકની ચાર નવલકથાઓની તોલે આવે એવું છતાં મૃત્યુ ખાતર મૃત્યુ સાથે એમને કાંઈ જ લેવા દેવા નહીટમેન સિવાય અન્ય કોઈએ પણ વિચાર્યું હોય એવું નથી એવું હેમિંગે વારંવાર આગ્રહપૂર્વક કહે છે. એમના જણાતું નથી. અતિ ફાવેલી ને વણસેલી જીવનલાલસા. એકી કહેવા પ્રમાણે હત્યા, હત્યા કરવાથી જે મૃત્યુ આવે છે તેવા સાથે અને હરેક કક્ષાએ જીવનમાં અનુભવાયેલું બધું જ સાથે એક બંડની ભાવના છે. વાચક હેમિંના ગદ્યના એમાં આવી જાય છે. ઝડપી પ્રવાહમાં તણાય છે. ગૂંગળાતી વાકછટા, આંતરતી ઈ.સ. ૧૯૦૦ ના ઓકટોબરની ૩ જી તારીખે એમને ભાવનાઓ સરિતા વચ્ચે ઊભેલા ખડક પેઠે પ્રવાહને વધારે જન્મ. ઉત્તર કેરેલીના એમનું જન્મસ્થાન. થેમસ ફલેટના જલદ બનાવે છે. જોવામાં, પશવામાં કે ભાવનામાં આવતી વકફ એમનું પૂરું નામ. એમના પિતા સલાટ; પરંતુ અને ખોવાઈ જતી વસ્તુઓ ઉપર આટલું ઉગ્ર લક્ષ્યબિંદુ સાહિત્ય માટે એમને ખૂબ જ આદર. મોટે સાદે કાવ્ય ભાગ્યે જ બીજે જોવા મળે છે. વીતી જતા વખત અને વાંચે. વુલ્ફનું બાહ્ય શેકસપિયરની એકોક્તિઓ અને ગ્રેની એની ગંભીર નિયતા પર અન્ય કેઈએ ભાગ્યે જ વધારે “એલિજી’ના વાકછટાભર્યા લયથી છવાયેલું હતું. સાથે ભાર મૂક્યો છે. અમેરિકન લખાણમાં કદીયે આવી કડવાશ સાથે દુઃખને સંભાર પણ એટલો જ ઘેરો હતો. એમનાં. અને તેજસ્વીતાનાં માની ન શકાય એવી સફળતાએ, માતા છાત્રો માટે ભેજનો પ્રબંધ કરતાં થયાં. ટોમ એમનું શારીરિક રસવિભેરતા, બૌદ્ધિક ઉન્માદ, આઘાતજનક હિંસા સાતમું સંતાન. સૌથી છ વર્ષ નાના. એટલે હળવામાં હળવાં અને અનંત જોમ ભાગ્યે જ બીજે જોવા મળે છે. બધાં જ કામ કરવાનું એમને જ માથે. સહેજ મોટાં થતા
એ છાપાં વેચનાર ફેરિયા તરીકે : સંદેશવાહક તરીકે થોડાંક હેમિંગ્લેનું મૃત્યુ પણ આંચકો આવે એવું હોવું જોઈએ એ સ્વાભાવિક જ હતું. વિશ્વને અંતિમ કટકો નાણાં કમાઈ લેતા થયા. નિગ્રોના વાસમાં જઈ રિસાયેલા લગાવી જાય એ નસક જ હતી. હાઈપરટેશન અને નેકરને એ પકડી લાવતા. ભેજનશાળા માટે ઢોલ પીટતા. હિપાટીસીસ ની પીડાથી એમણે થોડો સમય મીનેસોટા,
ટોમ પંદર વર્ષના થયા ત્યારે એમના કુટુંબે એમને ઉત્તર રોચેસ્ટરમાં મે કિલનિકમાં ગાળ્યો. ઈ.સ. ૧૯૬૧ ના
કેરોલિના યુનિવર્સિટીમાં મોકલવા પ્રબંધ કર્યો. ત્યાં એ જુલાઇની બીજી તારીખે ઈડારામાં પિતાના કેટશમ ખાતેના
વિદ્યાલયના મુખપત્રના તંત્રી બન્યા. કૅલેજ મેગેઝીનનું પણ નિવાસસ્થાને કેટલાક કહે છે તેમ જે મનુષ્ય પોતાની બુદ્ધિ
સંપાદન કરવા લાગ્યા. એમને કાં તો વકીલ કે કાં તો કરતાં પોતાની કુનેહથી વધારે લખ્યું છે એવા મનાવે છે પત્રકાર થવું હતું. વિદ્યાલયનાં છેલ્લાં બે વર્ષોમાં એમણે બારની નળી પિતાના હામાં મૂકી પિતાની ખોપરી ઉડાવી ધથી એકાકાઓ લખી કાઢવ્યો છતાં એમને કદી એમ
લાગેલું નહિ કે પોતે ધંધાદારી લેખક બની શકશે.
એમનું એક નાટક “ધ રિટર્ન ઓફ બક નેવીનઃ એક થોમસ વુફ
પહાડી બહારવટિયાની કરકથા” એમણે સત્તર વર્ષની વયે Dાસ વુલફ. રાક્ષસી આવશ્યકતાનો સંક્ષેપ. અમર્યાદ લખેલું. એ એમના વિદ્યાલયમાં જ ભજવાયું અને એમણે અતિરેકનો સારભાગ. અમેરિકન જીવનને પ્રચંડ અવકાશ પોતે એમાં નાયક તરીકેની ભૂમિકા સંભાળી એટલું જ ને શક્તિ. એની કચાશ ને વિભવ, એની અમાપ સફલતાઓ નહિ પણ “કેરેલિના ફોક પ્લેઝઃ કેરેલિનાનાં લેક
મૂકી.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org