Page Text
________________
૮૧૨
વિશ્વની અસ્મિતા
દુનિયામાં વાચકને દોરી જતી તરંગી પણ તર્કબદ્ધ કલપના- કાવ્યકડી અનિશ્ચિત માનવીને પરાજય સ્પષ્ટ કરે છે. એ ઓમાં ખેંચી જાય છે.
માત્ર પોતાના સવપ્નિલ જીવનમાં જ સલામત છે. કરુ છું
માટે અત્યંત ઘમંડી છે. આ જગતમાં જીવતા કરી પાછા કપટી હૃદયના હેતુથી કંટાળતી દલીલો સમી :
ફરવા અતિ ઊંડાણમાં ડૂબેલા છે. દિમૂઢ કરે પ્રશ્નો પૂછી એવી હતી એ શેરીઓ.
પુફ્રિોક ને અન્ય અવલોકનોમાં સંગ્રહાયેલાં આરંભનાં બારીના કાચને ઘસાતા પીળા ધુમ્મસમાંથી પસાર
ઘણાં ખરાં કાવ્યોનાં શીર્ષક કાવ્યની ઘાટીનાં જ છે. રણકે થતા અને માઈકલ એન્જલની વાત કરતી મહિલાઓ
વ્યંગાત્મક છે. કસબ વિષમ છે. પ્રણાલિકાગત ઉચ્ચ પ્રકારની જ્યાં આવજા કરી રહી છે એવા ખંડમાં આવી ચઢતા
વાક્છટા હેતુપૂર્ણ રીતે સાફ હોય એવા ઉચ્ચારણ સાથે વકતા પાસે એ પ્રશ્નનો ઉત્તર નથી. ત્યાં એ નજીવી વાતે
જેટલી સંકળાયેલી છે તેટલી વિરોધાભાસી નથી. બધું જ અને ઊંડાણવાળા પ્રશ્નોમાં ખોવાઈ જાય છે. મહાન ભાવના
સંઘર્ષમય છે. કુલીનતા મિથ્યાડંબરી બની જાય છે, અને છે અને એનું માપ કરવામાં આવતી નિષ્ફળતાથી એ
દેખાવ વાસ્તવિકતા સાથે અટવાઈ જાય છે. અધ્યાત્મવાદી સભાન છે. પ્રતિબંધિત, કળા વૃદ્ધ બની ગયેલ યુવાન,
કવિઓ પર લખેલા એક નિબંધમાં ઇલિયટે લખ્યું છે, જીવનને દ્રષ્ટા પણ ભાગીદાર નહિ: “મારા જીવનને
આપણી સંસ્કૃતિ અતિ વિવિધતા અને ગૂંચવણ આવરી કેફીના ચમચાથી માપી લીધું છે. મુફ્રોક પિતાની આજુ
લે છે. અને આ વિવિધતા અને જટિલતા સુધારક ભાવના- . બાજુની ભાવનાઓથી સંપૂર્ણ સજાગ છે. પરંતુ એમને
ત્મકતા પર અસર કરે છે તેથી વિવિધ ને જટિલ પરિણામે આવકારવા એ પિતાની જાતને તૈયાર કરી શકતા નથી.
ઉદભવે જકવિએ તો વધારે વ્યાપક, વધારે સાંકેતિક, બ્રહ્માંડને હરકત કરું? એ જિગર છે?
વધારે પરોક્ષ બનવું જોઈએ, પરિણામે ભાષામાં પરાણે પછી કલપનાઓ હું કરું?
પિતાને અર્થ ઉતરે ! આ વાક્યો એમના વિવેચકેના શી રીતે આરંભવું?
ઉત્તરમાં લખાયાં નહોતાં. છતાં ઈલિયટ જાણીબૂઝીને અસ્પષ્ટ
છે અને વાચકને દિમૂઢ રસ લે છે એવા વિવેચકેના પક્રોક ઉડાઉ વાત કરીને જ જીવી શકે એમ છે. પ્રેમના કથનને કંઈક અંશે જવાબ તો છે જ. અસ્તિત્વનાં સાન્તઆમંત્રણને એ ઇન્કારે છે. જીવનને એ પડકાર રૂપ છે.
વનભર્યા તેમાં રસ લેવાને બદલે પ્રકૃતિમાં જ કુરૂપ અને ભૂતકાળને સજીવન કરવા જેવું છે. છડેચોક કરેલા કાર્યથી વિદારક તો છે એની પિતાને બર્ડ લીવર પેઠે મહિની પીછેહઠ કરીઃ કદાચ એ કરવાની પોતાની અશક્તિ છે. એ
લાગી હતી એ તેમના પર આક્ષેપ થશે એવું તેમણે ભય લાગવાથી પ્રક્રીક ઇરછે છે કે પોતે માનવ કરતાં કાંઈક
ધાર્યું જ હતું. “સેકેડ વૂડ’: “પવિત્ર જંગલમાં એ લખે ઓછું હોત તે સારું થાત.
છેઃ “એક કલાકાર ભયંકર, ગંદા અને કલુષિત તો વિચાર બંને ય પંજા હેત બરછટ હોય એ સારું
કરે એ આવશ્યક છે. સૌંદર્યની શોધની પ્રેરણાનું એ નકામૌન સાગરથી સપાટી ખૂંદતે ઘૂમું.”
રાત્મક પાસું છે.” “ધ યુસ ઓફ પોએટ્રીઃ કાવ્યને ઉપયોગ
માં આ જ નિવેદનનો એમણે વિસ્તાર કર્યો છે. “સૌંદર્યએક. એ. મેથીસન નિર્દેશ કરે છે એમ શીર્ષકની ઠેકડી વતી દુનિયા સાથે પ્રસંગ પાડવાને આવે એ એક કવિ સ્પષ્ટ થાય છે. પિતાને કઈ સાંભળશે નહિ એમ એ.
માટે ખાસ લાભદાયક નથી પરંતુ સૌંદર્યને કુરૂપતા : એ જાણતા હોવાથી સ્વયં પિતાની જાત સાથેની જ ચર્ચા પરની
બંનેની ભીતરમાં જોવું: કંટાળો, ભય અને કીર્તિની આંકણી પ્રક એકકિત દ્વારા કરે છે. એ કદી ગીતને ગણાવાનું કરવી એ વધારે આવશ્યક છે.” નથી એ વ્યંગભરી પરિસ્થિતિ અને પ્રણયગીત કહેવામાં પર્યાપ્ત થાય છે.” “ઈન્ફ”માંથી કંડારેલા શિલાલેખનું ( ઈલિયટ જ્યારે ૩૪ વર્ષના થયા અને “ધ ઈસ્ટ લેન્ડ : સંપૂર્ણ મહત્ત્વ હવે છતું થાય છે. કારણકે એ શિલાલેખ મરભૂમિ' પ્રગટ કરી ત્યારે આ “કંટાળો, ભય અને યશ’ ફ્રોકના એકાંતના બંધ વર્તુલને પકડમાં લે છે. પ્રત્યેક નું તેમણે વધારે વિશ્લેષણ કર્યું, મધુર ને બેસૂરાનો સમન્વય
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |