________________
૮૪૦
વિશ્વની અમિતા
કટ, ઊંચાઈ ૫૫૦ ફટ, પાયાની જાડાઈ ૫૦૦ ફૂટમાં ટોચ પર ચાર મહાકાય ઘોડો જ રથ હતે. રથમાં ૧,૦૨,૦૦,૦૦૦ ઘન ફૂટ (પિરામિડ કરતાં ત્રણ ગણું) આશરે દશ ફૂટ ઊંચી બે પ્રતિમા હતી, જેમાંથી એક નું કામ છે.
મેસેલસની અને બીજી આકૃતિ પતિ સાથે સ્વગે
સંચરતી આર્ટિમિસિયાની સંરક્ષણ દેવી એનીની હવા (૨) રાજા મેસેલસની વિરાટ કબર
સંભવ છે. મસાલસ પર્શિયન પ્રાંત કેરિયા(હાલ દક્ષિણ આ વિરાટ કબર લગભગ પંદરમી સદી સુધી સલામત તુર્કસ્તાન)નો રાજા હતો. ઈ.સ. પૂર્વે ચોથી સદીના રહી હતી. ૧૪૦૨માં જેરુસલેમના ધર્મયુદ્ધ ચડેલા નાઈટ મધ્ય ભાગમાં તે આ વિસ્તારનો મહા પ્રતાપી અને ઉમરાવએ ટાય ;
ઉમરાએ હાલ બેડમ તરીકે જાણીતા થયેલા હેલિકાપરાક્રમી રાજા હતો. તેણે રહો ઠગ પણ જીતી લીધું હતું. નેસસ ફરતે કોટ બાંધવાનું નક્કી કર્યું, પરંતુ તેમણે ઈ.સ. પૂર્વે ૩૫૫ માં માસેલસનું અવસાન થયું ત્યારે નવા પથ્થરો ખોદવાની તસ્દી લેવાના બદલે કબરની તેની પત્ની આર્ટિમિસિયાએ પતિની યાદમાં મારક
આરસ-શિલાઓ જ ઉપાડી લીધી. ૧૪૭૨ સુધીમાં તે નક્કી કર્યું. જેથી દેશના પ્રજા સમક્ષ બહાર સ્મારકની હાલત તૂટી ભાંગવાની અણી પર હતી. પચાસેક અને શાણું રાજ પુરુષની પ્રતિમા પ્રેરણાસ્ત્રોત નીવડે.
વર્ષ બાદ સુલતાન સુલેમાને ઉમરા પર ભારે હુમલો આ માટે રાણીએ કલાના કેન્દ્રસમા ગ્રીસ ભરના
કરવાની તૈયારી રૂપે કિલ્લો મજબૂત અને વિસ્તૃત બનાવવા સ્થપતિઓ તથા શિલ્પકારેને બોલાવી ખર્ચની પરવા હુકમ કર્યા ત્યારે ૧૫૫૨ માં તેને સંપૂર્ણ વિનાશ થયો. કર્યા વિના દુનિયાભરને સ્તબ્ધ કરી મૂકે એવું અને એક બીજા અહેવાલ અનુસાર હેલિકાનેસસ ખાતેનું મહાન રાજવીની સ્મૃતિને ઉચિત મા૨ક ૨ચવા હુકમ પીટરનું દેવળ બાંધવા આ કબરના પથ્થરોને ઉખેડી કર્યો. રાણી આ સમારકને પૂર્ણ સ્વરૂપમાં જોઈ શકી નહિ, નાખવામાં આવ્યા. એમ કરવા જતાં આ વિખ્યાત કામ કારણ કે બાંધકામની શરૂઆત બાદ બે વર્ષે તે અવસાન કયે સ્થળે થયું હતું તે દર્શાવવા માટે માત્ર કોતરેલી પાસી. પરંતુ ઇતિહાસકારોના જણાવવા મુજબ કલાકારે શિલાઓ જ બાકી રહી હતી, એ પિતાની ખ્યાતિ તથા કુશળતાના પ્રતીક રૂપ ઉપાડેલ
હાલ બ્રિટિશ મ્યુઝિયમમાં સંગ્રહાયેલા સ્મારકના આ વિકટ કાર્ય પૂરું પાડયું અને રાણીની ઈચ્છા મુજબ
ભગ્ન અવશેષમાં કોલમની કતરેલી ટોર્ચ, મસલસની બેનમૂન સમારક તયાર કર્યું.
પ્રતિમા અને સિંહ અન્ય પ્રાણીઓ તથા રથ સ્પર્ધાના આ ભગીરથ કાર્ય પાછળ પાયથિયાસ અને સેટીટસ દવાળી પેનલો છે. જેવી નામાંકિત વ્યક્તિએ મંડી પડી. તે સમયના ચાર
કબરના અવશેષો ભલે મોસલસની સ્મૃતિ જીવંત શ્રેષ્ઠ કલાકારો બ્રાયાલીઝ, ટિમેથિયસ, લિઓચારીસ તથા
રાખવા શક્તિમાન ન હોય; પરંતુ મેસેલસ પરથી સ્કાપાલ - એ સમારકની ચાર દીવાલો તૈયાર કરી. સ્મારક
અંગ્રેજીમાં વિખ્યાત માનવીના સ્મારક માટે મેસેલિસમાં ના સ્થળ તરીકે રાણીએ દેશના પાટનગર હેલિકાને સસનો
શબ્દ ઊતરી આવ્યે છે. મધ્ય ભાગ પસંદ કર્યો. કારણ કે તેને ખાતરી હતી કે આવું મોખરાનું સ્થળ સ્વાભાવિક રીતે - નાગરિક તથા (૩) બેબિલોનના હેગિંગ ગાર્ડન્સ, પ્રવાસીઓની નજરે પડયા વિના રહે નહિ. પર્શિયાના મીડિયા જેવા હરિયાળીથી હર્યો ભર્યા પાર્વતીય થર્વત સંગેમરમરથી બાંધેલ આ કબર ગ્રીક સિદ્ધાંત પ્રદેશના રાજા સાઈડરસિસની પુત્રી એમિટીસને બેબિલોન મુજબ આયોનિક શિલીથી બાંધેલી હતી. ૧૬૫ ફૂટ ઊંચી જેવા સૂકા સાસરામાં અજાણ્યું ન લાગે અને ઓછું ન આવે ૧૨૮ ફૂટ લાંબી તથા ૧૦૮ ફૂટ પહોળી આ ઈમારત એ માટે બેબિલોનના રાજા નેબુચાડ નઝરે પિતાના માઈલ દરથી જોઈ શકાતી હતી. કોલમોની વચ્ચે તથા મહેલની નજીક કુત્રિમ પર્વતે રચી, તે પર તમામ થાંભલા પર અસંખ્ય પ્રતિમાઓ હતી. દીવાલના ઉપલા પ્રકારની વનરાજી રોપાવી હતી. બેબિલોનના રણ પ્રદેશની ભાગમાં ચિત્રકામ કે શિ૯૫કામના પટા (પેનલ) હતા. હવામાં “હેંગિંગ ગાર્ડન” તરીકે ઓળખાયેલા આ આ પેનલ પર ટકેરા માસ્તાં લયબદ્ધ અવાજ નીકળતો હતો. રણદ્વીપ સમા બગીચાઓએ તે સમયમાં સનસનાટી ફેલાવી થાંભલા પર પિરામિડ આકારનું છાપરું હતું જેની હશે જ એમાં કેઈ શક નથી.
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org