________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
૮૨૫
દોરવાની તક મળી ત્યારે તૈયાર કર્યું. આ બીજી યાત્રા. પારખી, આથી ૧૪૯૬માં ધર્મગુરુ દ્વારા તેને રેમ એથી પાછો ફર્યો ત્યારે ડયુરર માત્ર ચિત્રકામનો જ નહિ બોલાવવામાં આવ્યા. તે પછી ઈ. સ. ૧૫૦૦ માં તેણે બકે લેટિન ભાષા, ગણિત, ભૂમિતિ વગેરેને અભ્યાસ સંગેમરમરનું શિ૯૫ “પાટા'નું સર્જન કર્યું, જેની વધારીને સ્વદેશ પાછો આવ્યો. ઈ.સ. ૧૫૧૨માં મેસિ ગણના વિશ્વભરનાં શ્રેષ્ઠતમ કલારત્નમાં થાય છે. પરંપરામિલિયનના દરબારમાં રાજવી ચિત્રકાર તરીકે નિમાયે, ગત માન્યતાને તેડીને માતા મેરી જેવી સદા પવિત્ર ને જોકે વિચિત્રતા તે એ છે કે ડયુરરને વૂડકટ અને એન્ચે નિર્મળ સ્ત્રી વૃદ્ધ ન હોઈ શકે એમ વિચારીને ચિર યુવાન વિંગ કરતાં પૂર્ણરંગી ચિત્ર-ચિત્રકામ વધુ ગમતું છતાં તથા શેકા મૈરીને તેમના ખોળામાં વધસ્તંભ પરથી વૂડકટ અને એન્ગવિંગનું કાર્ય જ વધુ થયું છે, તે એટલી ઉતારેલા ઈસુખ્રિસ્તને મૂકયા છે. ન્યૂયૅકમાં જ્યારે વિશ્વહદ સુધી કે ઉચય કલાકાર તરીકેની પ્રતિભાને આજે પણ મેળો ભરાય ત્યારે તેને અમેરિકા મોકલવામાં આવ્યું તે જર્મનીમાં કઈ આંબી શકયું નથી. ઈ.સ. ૧૫૨૮માં વખતે એક કરોડ ડોલરનો વીમે અને સલામતીની અવસાન પામેલા ડથુરરે યુરોપના નવજાગૃતિકાળનાં અતિશય વ્યવસ્થા કરાઈ છે કે પછી પપ પિલ ૬ ઠ્ઠા સંવેદનો, આટલા જર્મનીમાં એકલે હાથે ઝીલ્યાં એ દ્વારા આજ્ઞા થઈ કે હવે આ શિ૯૫ને વેટિકન બહાર પ્રયત્ન તે ખરેખર વિરલ છે.
કદી કાઢવામાં નહીં આવે. આજથી એક વર્ષ પહેલાં માઈકલ એન્જલે (ઈ.સ. ૧૪૭૫-૧૫૬૪)
કોઈ ઉન્મત્ત મગજવાળા ગાંડિયાએ આ પ્રતિમાને હથોડાના
ઘાથી થોડી ખંડિત કરી નાખેલી, પરંતુ પછીથી એની માઈકલ ઍજેલો યુરોપના પુનરુત્થાન સમયનો
મરામત કરી મજબૂત કાચ વડે ઢાંકી દેવાઈ છે. માઈકલે ઈટાલિયન કલાકાર હતા. શિ૯૫કળા પર ૨૮ વર્ષ સુધી
ફક્ત આ એક જ કૃતિ પર પિતાનું નામ કોતરેલું છે. હટી જમાવી હતી તે ઉપરાંત પિતે કવિ હતું એટલે સ્વાભાવિક રીતે જ પોતાનાં ચિત્રોમાં ભાવાત્મક રજૂઆત
ઉપરોક્ત “પાટા'નું સર્જન કરીને માઈકલ ત્યારે થતી, વળી સ્થપતિ અને ખગોળશાસ્ત્રો પણ હતો. આમ સ્વદેશ પાછા ફર્યા ત્યારે તને ‘શિ૯પી શ્રેષ્ઠ”નું બિરુદ વિવિધ ક્ષેત્રની તેની જ્ઞાન-સમૃદ્ધિનાં કારણે આ કલા મળી ચૂકયું હતું. કારની ગણના મહાન બુદ્ધિશાળીમાં જ થાય ને?
આ વખતે ફલોરેન્સમાં એક નકામી આરસ-શિલા
પડી રહેલી. માઈકલની નજરે તે ચડી ને તેણે પોતાનો માઈકલનો જન્મ ઈટાલીમાં ફલોરેન્સના કેપેસી મુકામે
હાથ અજમાવ્યો; તેમાંથી છ મીટર જેટલું ઊંચું શિ૯૫– ૬-૩-૧૮૭૫ ના રોજ થયેલ. પિતા તેને વેપારી બનાવવા
પુરુષની અભુત પ્રતિમા–જેમાં પુરુષ દેહનો આદર્શ છતા ઈચ્છતા પણ તેમની આ ઈચ્છાને ધક્કો લગાવીને ૧૩મે
થાય છે તે “ડેવિડ”નું શિપ એવુ તે અદ્ભુત છે કે તે વર્ષે તે કલાક્ષેત્રે ગુરુ ધિરવાડિયાએ તેને પોતાના
સંપૂર્ણ પણે નિર્વસ્ત્રપણે અંકિત હોવા છતાં દશકને કરતાં ઊંચે ગયે, કેવી હશે તેની કલાસાધના
આંચકો આપતું નથી. આ શિપે તેની આબરૂમાં ચાર માઈકલે જ્યારે પહેલું શિલ્પ તૈયાર કરેલું ત્યારે ચાંદ લગાવી દીધા. ૧૫૦૮માં વેટિકનમાં પિપના અંગત કલારેન્સનો શાસક હસ્તે લોરેન્ઝો દ મેડિચી. તેમણે દેવળ સિસ્ટાઈન ચેપલમાં તેને ચિત્રકામ અપાયું. દેવળની માઈકેલને પિતાના રાજમહેલમાં કામ સોંપી આશ્રય છત અને દીવાલે માઇકલે બાઇબલના પ્રસંગોના આકર્ષક આપ્યો. પરંતુ આ ખુશનસીબી લાંબો સમય ન ચાલી ચિત્રોથી મઢી દીધી. ભાવ અને રંગરૂપની દષ્ટિએ આવા કારણ કે લોરેન્ઝોનું અવસાન થતાં તેને આશરે ચાલ્યા ઉત્કૃષ્ટ ભીતચિત્રોનું દેવળની છત પર સર્જન કરવા ગયો. આ વખતે પોતાની ઉંમર ફક્ત ૧૭ વર્ષની હતી, તેને ૧૦-૧૦ વર્ષ સુધી પાલખ પર ચત્તા સૂઈને કામ પિતાને પડેલો આ ફટકો સહન કરી લઈ તેણે “કામ કરવું પડતું! કેટલી ઉગ્ર તપશ્ચર્યા ગણાય? ખરી કરુણતા દેવન શિ૯૫ તયાર કર્યું, પરંતુ કુટુંબીજનોની સલાહથી તે ત્યાં છે કે પોતાનું આ ક્ષેત્ર ન હોવા છતાં આ કામ પ્રેરાઈને આ શિપને ભયમાં ભંડારી દેવામાં આવ્યું તેને જ સોંપી ધર્મગુરુઓએ એની પાસે કરાવ્યું કારણ અને પછી તેનું પ્રાચીન ગ્રીક પ્રતિમા તરીકે વેચાણ કે એના ઈર્ષ્યાળુ પ્રતિસ્પધી બ્રામાટે પપના કાન કરવામાં આવ્યું. આ છેતરપિંડી હતી જેની જાણ ખરીદ- ભંભેર્યા'તા. જો કે ઉત્તમ રીતે આ કામ પૂરું કરવાં છતાં નાર કાર્ડિનલને થઈ પણ તેણે તો માઈકલની કલા પ્રતિભાને એની ટીકા કરવામાં આવી ત્યારે આ સ્વમાની કલાકાર
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org