________________
૭૪૨
વિશ્વની અસ્મિતા
રામ પ્રત્યે પિતાને અનુરાગ દર્શાવી લગ્ન કરવાને પ્રસ્તાવ કર્યો. આખરી યુદ્ધ રામ અને રાવણનું ભયાનક નીવડયું. મકળ્યો. રામે તેને પિતે પરિણીત છે તેમ જણાવી લક્ષ્મણ રામ જમીન ઉપર રથ વગર રાવણની સાથે યુદ્ધ કરતા પાસે જવા કહ્યું. તેથી તેણે લમણુ પાસે જઈ ઉપર મુજબ હતા. તેથી ઈ રામના માટે એક સુંદર રથ મોકલ્યા. પ્રસ્તાવ મૂકયો. પરંતુ લક્ષમણે તેને અનાદર કર્યો, તેથી આખરે રાવણનો વધ કરી રામ વિજયી બન્યા. લંકામાં તે રામ પાસે આવી. સીતાના વ્યંગ્યભર્યા હાસ્યથી તે
અગ્નિપરીક્ષાથી વિશુદ્ધ બનેલી સીતા રામે સ્વીકાર કર્યો. અત્યંત ક્રોધે ભરાઈ. આ સમયે લક્ષ્મણે તલવારથી તેનાં
રામ, પિતાના મિત્ર વિભીષણને લંકાની ગાદી સંપી, નાકકાન કાપી નાખ્યાં. પંચવટીમાં ક્રોધે ભરાયેલી તેણી
સુગ્રીવ, લક્ષમણુ, હનુમાન વગેરે સાથીઓ સાથે અયોધ્યા જનસ્થાનમાં આવી અને ખરદૂષણ વગેરે રાક્ષસોને રામ
આવવા માટે પુષ્પક વિમાનમાં રવાના થયા. ઉપર ચડાઈ કરવા ઉશ્કેર્યા. પરિણામે રાક્ષસો અને રામ વચ્ચે ભયાનક યુદ્ધ થયું. ખરદૂષણ, ત્રિશિરે વગેરે. રાક્ષના નેતાઓ સાથે અસંખ્ય રાક્ષસોનો નાશ કર્યો.
| સર્ગ ૧૩ મો :- રામનું પુષ્પક વિમાન લંકાથી
ઊપડી અયોધ્યા નગરી તરફ ઝડપથી આવવા લાગ્યું, હવે શૂર્પણખાએ લંકામાં જઈ રાવણને આ સમાચાર આપ્યા. રાવણે મૃગનું રવરૂપ ધારણ કરવા મારીચ નામના
માર્ગમાં રામે સીતાને સમુદ્ર બતાવ્યું. સમુદ્ર ઉપરનો રાક્ષસને જણાવ્યું. મારી તેમ કર્યું અને રાવણે રામ- પુલ બતાવી, રામ સાગરમાંથી જણાતા ફણ, પરલક્ષમણને છેતરી સીતાનું હરણ કર્યું. માર્ગમાં સીતાને તાળાં, સર્પો વગેરે સીતાને બતાવ્યાં. રામે જનસ્થાન છોડાવવા જનાર જટાયુને પણ રાવણ વધ કર્યો. રામ નામની જગ્યા સીતાને બતાવી કે જ્યાં તેમને સીતાનું અને લક્ષમણ સીતાને શોધતા શોધતા જ્યારે જટાયુ પાસે એક નૂપુર મળ્યું હતું તેમ કહ્યું. પુષ્પક વિમાન આવ્યા ત્યારે જટાયુએ બધી માહિતી સીતા વિષે આપી ધીરે ધીરે માલ્યવાન પર્વત પાસે આવ્યું. રામે સીતાને અને તેણે પોતાના પ્રાણ છોડયા. રામલક્ષ્મણે તેને અગ્નિ. કહ્યું કે જ્યારે તે તેમની શોધ કરતા અહીં આવ્યા સંસ્કાર કરી માર્ગમાં આગળ કલબ્ધ નામના રાક્ષસનો ત્યારે વર્ષાઋતુને આરંભ થઈ ગયો હતો. આ સમયે વધ કર્યો. જંગલમાં વાનરરાજ સુગ્રીવ સાથે રામે મિત્રી પોતે સીતાના વિયોગમાં પુષ્કળ વિલાપ કર્યો હતો બાંધી. રામે વાલીનો વધ કર્યો અને સુગ્રીવને કિષ્કિન્ધાની તેમ સીતાને જણાવ્યું. ફરીથી પંચવટીના દર્શન કરીને ગાદી પર રાજ્યાભિષેક કર્યો. સુશ્રી હનુમાન, અંગદ રામ આનંદિત બને છે. અહીંથી આગળ વધીને શ્રીરામ વગેરે પિતાના અંગત યોદ્ધાઓને સીતાની તપાસ કરવા સતાજીને અગત્ય ઋષિનો આશ્રમ બતાવતાં કહે છે કે ચતરફ મોકલ્યા. જટાયુના મોટાભાઈ સંપાતિ દ્વારા એવી અગરત્યે નહુષરાજાને થોડીક ક્ષણોમાં જ સ્વર્ગમાંથી શ્રાપ માહિતી હનુમાનને મળી કે સીતા લંકામાં છે. તેથી તે આપીને સાપ બનાવ્યો હતો. વળી તે શાતકણિ વિષે લંકામાં ગયા અને સીતાને મળ્યા. રામની વીંટી તેમને જણાવે છે કે તે પંચામ્બરમાં સ્વરૂપવાન પાંચ અપ્સરાઓ બતાવી રામને સંદેશો સીતાને કહ્યો. જરૂરી માહિતી સાથે વિહાર કરતા હતા. આગળ વધતાં રામ પંચાગ્નિ મેળવી હનુમાને લંકાનું દહન કર્યું, અને રાવણના પુત્ર તપ કરતા સુતીક્ષણ અને યજ્ઞના કુંડમાં પિતાના શરીરનું અક્ષકમારને વધ કર્યો. હનુમાન ત્યાંથી રામ પાસે આવ્યા. આહુતિથી બલિદાન આપનાર શરભંગ મુનિના આશ્રમો રામે તમામ માહિતી હનુમાન પાસેથી મેળવી લંકા ઉપર સીતાજીને બતાવે છે. તે સીતાજીને ચિત્રકૂટ પર્વત અને ચડાઈ કરી. સમુદ્રતટે રાવણના ભાઈ વિભીષણ નામના તેની પાસે વહેતી મન્દાકિની નદી બતાવે છે. રામ સીતારાક્ષસને રામને ભેટો થયો. રામે તેને લંકાનું રાજ્ય જીને સુજાન નામનું તમાલવૃક્ષ બતાવે છે કે જે વૃક્ષનું આપવાનું વચન આપી જરૂરી મદદ માગી. રામે સાગર સુરભિવાઈ પાન તેણે સીતાજીના કાનમાં ખોસ્યું હતું, ઉપર વાનરની મદદથી પુલ બનાવ્યો અને સાગર આ પછી અત્રિ ઋષિના આશ્રમ બતાવે છે કે જ્યાં અનઓળંગી સિન્ય સહિત રામ લંકા પાસે આવ્યા. તેમણે સૂયાએ સ્વર્ગગંગાને વહેવડાવી હતી. આ પછી સીતાજીલંકાને ઘેરી. આખરે રામ અને રાવણ વચ્ચે ભયંકર ને રામશ્યામ નામને સુરમ્ય વડ બતાવે છે. રામનું યુદ્ધ શરૂ થયું. યુદ્ધમાં લક્ષણ મૂર્શિત થયા; પરંતુ આ વિમાન ધીરે ધીરે પ્રયાગ પાસે આવે છે. રામ ત્યારે સમયે હનુમાને સંજીવનીથી લક્ષમણને જાગ્રત કર્યા, ફરીથી ગંગાયમુનાના સંગમનું વર્ણન કરે છે. આ પછી નિષાદચુદ્ધ શરૂ થયું. લક્ષ્મણે મેઘનાદ નામના રાક્ષસનો વધ રાજ ગુહનું ગામ આવે છે કે, જ્યાં રામે મુગટ પરના
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org