________________
(૭૩૪
વિશ્વની અસ્મિતા
તપ કરતા શિવના સ્થાહવાશ્રમ નામના સ્થાને આવ્યો. પતિના મૃત્યુના સમાચાર જાણ્યા ત્યારે તે બેભાન થઈ આ સમયે કામદેવના મિત્ર વસંતે પણ દેવોના કાર્યમાં ગઈ. ચૈિતન્ય આવ્યું ત્યારે તેણે હદયથી અત્યંત કઠોર મદદ કરી. હિમાલય પર અકાળે વસંતને ઉદ્દભવ થયા. રુદન કર્યું. તે પોતાને કઠોર હૃદયવાળી ? વસંતનું માદક વાતાવરણ ચોમેર પ્રસર્યું. પરિણામે પશુ- કારણ કે પોતાના પતિ સાથે તેનું મૃત્યુ ન થયું. તે પક્ષીઓ અને કિનરોમાં પણ પ્રણયભાવનાને આવિષ્કાર પિતાના પતિના મિત્ર વસંતને વિલાપ કરતી, ચિતા થયો. ચેતન અને અચેતન એવી પ્રકૃતિ પ્રેમમાં મગ્ન બનાવી પિતાને અગ્નિદાહ આપવા વીનવવા લાગી. વસંત અની. અપ્સરાઓનાં મધુર ગાન શરૂ થયાં. અને શિવના રતિના કહ્યા મુજબ કર્યું ત્યારે આકાશવાણી દ્વારા રતિએ ગણોમાં પણુ ચાંચથ જાગૃત થયું. નંદીને ઈશારાથી જાણ્યું કે એકવાર ભગવાન બ્રહ્મદેવ પિતાની પુત્રી તરફ તરત જ વન શાંત બન્યું. નમેરન કુંજમાં કામદેવે હવે કામાતુર બન્યા હતા ત્યારે બ્રહ્માએ વિકારને નિગ્રહ ગુપ્ત રીતે પ્રવેશ કર્યો. શિવને જોઈ કામદેવનાં ગાત્રો કરીને કામદેવને શાપ આપ્યો કે તેને શિવ ભસ્મ કરશે, કંપવા લાગ્યાં, અને હાથમાંથી શર અને ચાપ સરી તેથી તે આ દશાને પામ્યો. પછી ધર્મએ બ્રહ્માને વિનંતી ગયાનું ભાન પણ તેને ન રહ્યું. આ સમયે જ બરાબર કરતાં બ્રહ્નાએ શ્રાપનો ઈલાજ બતાવ્યો કે જ્યારે પાર્વતી ધ્યાનસ્થ શિવની સેવા કરવા માટે પર્વતરાજની પુત્રી સ્વ-તપશ્ચર્યાથી શિવને સ્વપ્રવણ બનાવશે ત્યારે શિવ પાર્વતીનું આગમન થયું. વસંતનાં પુપનાં આભરણથી પાર્વતી સાથે લગ્ન કરશે. આ પછી શિવ પોતાના દેહ અલંકૃત બનેલી, રક્તવસ્ત્રો ધારણ કરેલી પ્રફુલ પોયણી પરત્વે ફરીથી કામને પ્રયોજશે. રતિએ આ કારણથી જેવી પાર્વતીને જોઈને ધ્યાનસ્થ શિવની સમક્ષ બરાબર પિતાનો દેહ ટકાવી રાખે. શ્રાપ સાંભળીને રતિ ઉપર કામદેવના ચિત્તમાં ચિતન્ય પ્રગટયું. જ્યારે પાર્વતી શિવ જણાવ્યા મુજબના સમયની રાહ જોવા લાગી. સમક્ષ આવ્યા ત્યારે શિવ સમાધિમાંથી જાગૃત થયા. હવે પાર્વતીએ પિતાના હાથે ચૂંટેલ વસંતનાં પુષ્પોને અર્થે સગ ૫ મો - પાર્વતીના સમક્ષ જ કામદેવનું દહન શિવને અરજી કરી પ્રણામ કર્યા. ભગવાન શિવે પાર્વતીને થયું તેથી પાર્વતીએ વિચાર્યું કે શિવનું સ્વરૂપ સાધ્ય જણાવ્યું કે, “તું અન્ય સ્ત્રીથી ન લેવાયેલા પતિને પ્રાપ્ત નથી. આમ વિચારી કઠોર તપ વડે સૌંદર્યને સફળ કરે.’ આ સમયે લાગ જોઈને કામદેવે પોતાના ધનુષ્ય બનાવવાની અભિલાષા કરી. માતા મેનાએ પાર્વતીનું ઉપર સમાન નામના અમોઘ શરનું સંધાન કર્યું. કઠોર તપ જોઈને તેને નિવારવા સમજાવી; પરંતુ પાર્વતી પાવતીએ શિવને કમળના બીજની માળા અર્પણ કરી. ડગ્યા નહિ. પિતાની રજા લઈ ઉમાએ મયૂરવાળા ગૌરી. શિવન "ધય કંઈક લુપ્ત થતાં તેમની દૃષ્ટિ પાર્વતીના શિખર ઉપર તપ કરવાને આરંભ કર્યો. હવે ઋષિપાકા બિંબ જેવા અધઇ ઉપર પડી. અને પર્વતપુત્રી મુનિઓ પાર્વતીના દર્શને આવવા લાગ્યા, પરંતુ તેણી પાર્વતી પણ બાલકદંબ સમાન અંગે દ્વારા રતિભાવને ઈચ્છિત ફળ પ્રાપ્તિ ન થતાં પ્રસન્નવદને પંચાગિન સળગાવી પ્રગટ કરીને ઊભી રહી. હવે ભગવાન શિવે પિતાની ગ્રીષ્મઋતુમાં તપ કરવા લાગી. આહારમાં સૂકાં પર્ણો ઇન્દ્રિયોની વિકૃતિને રોકીને આનું કારણ શોધવા દિશાઓના ત્યજીને તે હવે અપર્ણા બન્યાં. શિવ આખરે તપથી છેડા સુધી દષ્ટિ નાખી. અને તપોભંગ કરનાર કામદેવને પ્રસન્ન બની બ્રહ્મચારીનો વેશ લઈ પાવતી પાસે ગૌરીસતાં જ પોતાના ત્રીજા નેત્રમાંથી અગ્નિ પ્રગટાવ્યા. દેવ શિખર ઉપર આવ્યા. પાર્વતીને તપનું કારણ પૂછયું અને શિવને કઈક વિનંતી કરે તે પહેલાં જ ત્રીજું નેત્રના પાર્વતીની પરીક્ષા કરવા શિવની નિંદા કરી. પાર્વતીએ અશિએ કામદેવને ભસ્મીભૂત કરી નાખે. અને રતિ ત્યાં શિવ તરફ અડગ રહી બ્રહ્મચારીને યોગ્ય જવાબ આપ્યા. થa પામી. પોતાના ગણે સહિત ભગવાન શિવ ત્યાંથી ભગવાન શિવે પાર્વતીને પોતાના તરફને અનન્ય ભાવ અંતર્ધાન થયા. ભયભીત તેમ જ અતિ લજજાયમાન
જાણી પિતાનું અસલ સ્વરૂપે પ્રગટ કર્યું ત્યારે જેના બનેલી એવી પાર્વતીને હિમાલય પિતાના બે હાથે સ્તન ઉપરથી વહકલ ખસી ગયું છે તેવી પાર્વતી ચાલવા 'ચકીને. એ દંતશૂળમાં ભરાવેલી કમલિનીને લઈ જતા લાગી અને ભગવાન શિવે તેના તરફ હાસ્ય કરતાં ઐરાવત હાથીની પેઠે પોતાના મહેલે લઈ ગયો.
પાર્વતીને પકડી લીધી. પ્રજારી અનુભવતી અને પરસેવાથી સગ ચેાથે - શિવ દ્વારા કામદેવ ભસ્મીભૂત થયે. ભીના શરીરવાળી પાર્વતી, રસ્તામાં આવતી પર્વતની અને પરિણામે રતિને વૈધવ્ય મળ્યું. જ્યારે તેણે પોતાના અડચણથી વ્યાકુળ બનેલી નદીની જેમ તે જઈ પણ ન
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org