Page Text
________________ ગ્રંથસંદર્ભ ભાગ-૨ 609 વિદગીતે - બરછટ હોઠની બહાર સૂરો દ્વારા વહેવા મથે છે. એ એક મજબૂત કિલ્લા જેવી વાણી છે, જેને એક કાંગરો કેઈક વિધિવૈષમ્યને કારણે આવી પડેલી લાંબી પણ ખેસવી શકાય તેમ નથી. વિરહકથાને વિનોદાત્મક ચિતાર પણ કયાંક કયાંક આપવામાં આવ્યો છે. પ્રભુનું માતાના દેહમાં બાળક મૂકવું, વિશ્વકર્માએ સુતારની કલ્પનામાં પારણું મૂકવું - અને સરસ્વતીએ કવિના “મેંદી તે વાવી માળવે, એનો રંગ ગિયે ગુજરાત કંઠમાં હાલરડું મૂકવું એ ત્રણે હકીકતને સ્વ. મેઘાણી મેંદી રંગ લાગ્યો રે. ઈશ્વરી સૃજનકલાનો” મોટો વિજય ગણવે છે. સ્વ. ના દિયરીઓ લાડકો કાંઈ લા મેંદીના છોડ મેઘાણીને અભિપ્રેત છે એ પ્રમાણે બાળક-પારાણું અને મેંદી રંગ લાગ્યો રે હાલરડું ત્રણે એકમેક સાથે એવાં સંકળાયેલાં છે કે વાટી ઘૂંટીને ભર્યા વાટકા, ભાભી રંગો તમારા હાથ-મેંદી એમાંથી એક પણ વસ્તુ તમે કાઢી નાખો તો આખી હાથ રંગીને દેરી શું રે કરુ, એને જોનાર પરદેશ–મેંદી કૃતિ ખંડિત થઈ જાય. શણગાર કેને દેખાડવા સજે ? પરદેશ ગયેલા પિકને ઈશુનું અસ્તિત્વ રદ કરવા માટે રાજા હેરોડે સંદેશા કહેવડાવે છે. જઠેજ ઠાં બહાનાં જણાવે છે: પ્રજામાં નવાં જન્મતાં બાળકોને મારી નાખવાની આજ્ઞા તારી બહેન પરણે છે, ઘેર આવ. તારી મા મરે છે આપેલી. જે રીતે મામા કંસે દેવકીજીનાં બધાં બાળકોને ઘરે આવ.” તે છતાંય પિયુ નથી આવતો. ત્યારે છેલ્લે મારી નાંખવાનો આદેશ આપેલ તેમ. બાળક મોટેથી રામબાણ ઉપાય અજમાવે છે: રડે છે ત્યારે માતા મેરી ગાય છે: તારી માનેતીની ઊઠી આંખ માટે ઘેર આવ !" "My sweet little baby, what means thou તે તરત જ to cry?" “હાલે સિપાહીઓ ને ભાઈબંધીઓ આની જોડાજોડ બેસી શકે તેવું હાલરડું સ્વ. મેઘાણીએ હવે હલકે બાંધો રે હથિયાર. મેંદી રંગ લાગ્યો છે. આ રીતે આપ્યું છે : પણ એ જ ગુર્જર મેંદીગીતના રાજસ્થાની પાઠમાં પત્ની રોમા ! રોમા ! રે બાળક ! ઘરે આવેલા પિયુને જે કાન પકડે છે તેમાં વિનોદના બારણે બેઠું છે હાઉ છદ્મવેશમાં કેટલી બધી કરુણતા છે ! બારણે બેઠું છે હા.” પાશ્ચાત્ય અને પૌર્વાત્યના બાળ-સૂરો કેવા સમાન ("च्यार टकारी थारी नोकरी વહેતા આવે છે તે પણ મેઘાણીએ દર્શાવ્યું છે. लाख मोहकी म्हारी रात नेडेकी कर ल्योराजन चाकरी સૂઈ જા વીર સૂઈ જા ! સાં પડ્યાં ઘર ગાવ.”) લાડકડા વીર સૂઈ જા ! હાલરડાં અને બાળગીત - તને રામજી રમાડે હાલરડાં અને બાળગીતો” તથા “વાત્સલ્યના સૂરો” - વીર ! સૂઈ જા તને સીતાજી સુવરાવે નો વિષય એક જ છે. બાળકની રમતિયાળ મુગ્ધ કલપનાના ઉડ્ડયનને તેના માવતરનું; લગ્નગીતે, દામ્પત્યજીવનના વીર ! સૂઈ જા ! ગીતો કરતાં પણ વધુ બાળગીત-વાસલ્યનાં ગીતામાં પશ્ચિમના હાલરડામાં પણ આ જાતના સૂરો છે. . મેઘાણી પૂરેપૂરા ખીલ્યા છે. માના બધા જ ભાવોનું ("Hush ! my dear, lie still and slumber આલેખન કરતા જાય છે ત્યારે એક મોટા લોકસાહિત્ય Holy Angels guard thy bed કાર કરતાં પણ અધિક માતૃવાત્સલ્યથી વધુ રંગાયેલા Heavenly blessing without number લાગે છે. દિલમાં રહેલો એક કમળ ખૂણે જાણે કે Gently falling on thy head !) Jain Education Intemational For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |