________________
સંદર્ભ ગ્રંથ ભાગ-૨
૫૫૧
પરમાત્મા સાથે મારે શું સંબંધ છે, તેના દ્વારા મને () આત્મા અને પરમાત્માનું મિલન જ સર્વશ્રેષ્ઠ મુક્તિ અને જીવન મુક્તિ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થશે; વગેરે મિલન છે, રાજ શબ્દ શ્રેષ્ઠતા સૂચક છે (૨) ઈશ્વરપ્રાપ્તિ તને જાણવું એ જ તે જ્ઞાન છે. પરમ પિતા આ અથે કરવામાં આવતા યોગને (ઈશ્વરપ્રાપ્તિ થતાં )
સૃષ્ટિ પર અવતરિત થાય અને આપણે ઓળખીએ પણ જ્યાં અંત થાય છે, ત્યાં ( અવતરિત થઈ આવી મળેલ નહીં. તેઓ જ્ઞાન અને યોગનું શિક્ષણ આપી રહ્યા હોય ઈશ્વર, મનુષ્યો પિતાની સાથે સંબંધ જોડી, જ્ઞાન, ગુણ, અને આપણે તે માટે ભટકતા હોઈએ. કલિયુગનો અંત પવિત્રતા, શક્તિ અને ઈશ્વર સ્થાપિત સ્વગીય રાજ્યમાં અને સત્યયુગ આવી રહ્યો હોય, આપણી સામે એક મહા અનેક જન્મના પ્રારબ્ધરૂપી – ઈશ્વરીય વારસો પ્રાપ્ત કરી વિપ્લવ (વિનાશ) થવાનો હોય, તેનાથી પણ આપણે શકે તે માટે રાજયોગ શિખવાડતા હેઈ) ઈશ્વર પ્રદત્ત અનભિજ્ઞ હેઈ એ. એવે સમયે આપણું કર્તવ્ય શું હોઈ રાજગ શરૂ થાય છે. ઈશ્વર નિર્દિષ્ટ શ્રેષ્ઠ યોગ હાઈને શકે તે પણ આપણે ન જાણતા હોઈએ તો એ બધું પણ રાજગ. (૩) આ યોગથી મનના તથા કર્મેન્દ્રિન જાણવાથી કેટલો ગેરલાભ શિવ પિતાએ આ બાબતો ના રાજા થવાય છે. માટે રાજયોગ. (૪) ભવિષ્યના વિષે જે જ્ઞાન આપ્યું છે તે કેટલું અદ્ભુત, સત્ય તથા સતપ્રધાન વિશ્વનું રાજ્ય-ભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે કલ્યાણકારી છે! વાસ્તવમાં પરમાત્મા જ સૃષ્ટિ પર અવતરિત માટે રાજગ કહેવાય (૫) ગૃહસ્થ વ્યવહારમાં રહી થઈ અગમ નિગમનો ભેદ સમજાવે તથા જ્ઞાનમુરલી જનકની જેમ રાજકારોબાર કરતાં છતાં યેગી જીવન દ્વારા માનવ ચિત્તને આતીન્દ્રિય સુખનો અનુભવ કરાવે જીતી શકાય છે માટે પણ રાજયોગ કહેવાય. આ એક છે. એ સુખ અતિ ઉત્તમ છે, જેમાં મનની બધી કાળાશ જ ચગનાં અન્ય અનેક નામો છે. ૧. ઈશ્વરીય જ્ઞાન ધોવાઈ જાય છે. કલ્યાણકારી પિતા પરમાત્મા જ કાળના પર આધારિત હાઈ-જ્ઞાનયોગ; ૨. મન બુદ્ધિ દ્વારા ચક્રથી પર હોઈને આદિ, મધ્ય, અંતનું ત્રણે કાળનું અભ્યાસ કરાતો હોવાથી બુદ્ધિયોગ, ૩, ઈશ્વરને પિતાની જ્ઞાન ધરાવતા જ્ઞાન સાગ૨ હોઈ શકે. પતંજલિએ પણ પ્રવૃત્તિનું કેન્દ્ર બનાવી તેમના મત અનુસારનાં કર્મો કરતા ઈશ્વરને એવા ( અર્થાત્ જેના જ્ઞાનને કાળ કયારેય પરિ રહેતા હોવાથી-કર્મયોગ ૪. વિકારી વૃત્તિઓ તથા વિકારી છિન્ન નથી કરી શકતો) માનેલા છે. તેઓ જ સર્વા કર્મોનો ત્યાગ કરાતો હોવાથી સન્યાસ લેગ ૫. ગી ગીણ જ્ઞાન આપી અજ્ઞાનથી ઉત્પન્ન થયેલી વૃત્તિઓને પિતાને ટેસ્ટી સમજી ઈશ્વરીય કર્તવ્યને નિમિત્ત કાબૂમાં લેવાનો તથા પોતાના સ્વરૂપની યાદમાં સ્થિર (Instrument) માની સર્વ ચિંતાઓ ભય વગેરે છેડી થવાનો સાચો રસ્તો બતાવી શકે અને ત્યારે જ મનુષ્યને “સ્થિતપ્રજ્ઞ” બને છે માટે “સમત્વ યુગ”, ૬. આ પુરુષાર્થ ઠીક રીતે ચાલે છે. તેઓ જ સદી ‘કેવલ્ય વેગ ઈશ્વર પ્રત્યે અવ્યભિચારી પ્રેમ તથા સમર્પણમયતા સ્વરૂપ, સદા મુક્ત હેઈને મુક્તિ જીવન મુક્તિ દાતા હોઈ પર આધારિત હોઈ (ભજ-શરણાગતિ )-ભક્તિયોગ, ૭.
ઈશ્વરમાં લવલીન અવસ્થા પ્રતિ સ્વાભાવિક રીતે જ દેરી રાજયોગ વ્યાખ્યા -
જતે હાઈ-સમાધિ યોગ જેવાં નામો છે. પિતાને આત્મા સમજીને પરમાત્માની સ્મૃતિમાં રાજયગના પાયામાં પરમાત્મા પ્રત્યે ઉત્કટ સ્થિર થવું – આત્મા પરમાત્મા સાથે મન બુદ્ધિનો તાર '
પ્રેમજોડી મિલન મનાવે – આત્મા પરમાત્મા સાથે આવ્યભિચારી - પરમ પિતા પરમાત્મા સાથે આત્માઓની સહેલાઈથી નેહ-સંબંધ બા છે તેને રાજગ કહેવાય. સ્વયંને પ્રીત જોડાઈ જાય તેનાં કારણે સ્વાભાવિક છે (૧) એ અતિ અને પ્રભનો પરિચય મેળવી ઈશ્વરીય સ્મૃતિમાં સ્થિરતા કલ્યાણકારી પ્રેમાળ બાળ છે (૨) એની સ્મૃતિમાં રહેવાથી પણ યોગ છે. પ્રભુના પ્યારમાં એકાગ્રતા અથવા લગ્નમાં આનંદ શાંતિ અને શીતળતાનો અનુભવ થાય છે (૩) પરમ મન થવું એય યોગ છે. પરમાત્મા પ્રતિ અર્પણમયતા લક્ષ્ય-વિષ્ણુપદની-દેવપદની પ્રાપ્તિ કરાવતું જ્ઞાન અને યોગ અને તન્મયતા એ જ વેગ છે. મન, વચન, કર્મને ઈશ્વરીય શીખવનારા નિસ્વાર્થ શિક્ષક છે (૪) દદી ડોકટરનું સાન્નિધ્ય સંબંધને અનુરૂપ બનાવવાં, એનું નામ છે ચગ, પરમ ઝંખે તેમ વિકારોના રોગમાંથી મુક્ત થવા પરમાત્મા પિતા પરમાત્માના શ્રેષ્ઠ મત પર ચાલવું તે પણ યોગ સિવાય આત્મા કેનું સાનિધ્ય ઝંખે? (૫) એમનું જ છે, રાજયોગ શબ્દ શા માટે?
અશરીરી અપરિવર્તનશીલ જોતિ રૂપ તથા ગુણનું
શકે.”
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org